Ουρικό οξύ και διατροφή

Νέο άρθρο διατροφής από την Ελένη Νικολάου

Το ουρικό οξύ είναι το τελικό προϊόν του μεταβολισμού των πουρινών και έχει σημαντικό προστατευτικό ρόλο στον οργανισμό, γιατί είναι ένα από τα κυριότερα ενδογενή αντιοξειδωτικά στο σώμα και εκκαθαριστής ελευθέρων ριζών υψηλής δραστικότητας. Τα 2/3 του ουρικού οξέος που παράγονται καθημερινά απεκκρίνονται από τους νεφρούς και το υπόλοιπο 1/3 απεκκρίνεται με τα κόπρανα. Σε ορισμένες περιπτώσεις ο μηχανισμός αποβολής του ουρικού οξέος δεν λειτουργεί σωστά με αποτέλεσμα να παρατηρούνται αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα (υπερουριχαιμία). Αυτό συμβαίνει λόγω διαταραχής της αποβολής του ουρικού οξέος από τους νεφρούς, λόγω λήψης μεγάλων ποσοτήτων τροφής πλούσιας σε πουρίνες, λόγω υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, λόγω γενετικής ανωμαλίας που οδηγεί σε αυξημένο ρυθμό σύνθεσης πουρινών, αλλά κυρίως λόγω ανεπαρκούς δράσης ενζύμων που συμμετέχουν στον μεταβολισμό των πουρινών.

Η υπερουριχαιμία είναι πρόδρομη παθολογική κατάσταση της ουρικής αρθρίτιδας και ευθύνεται για το 5-10% των ουρολίθων. Επειδή το ουρικό οξύ είναι δυσδιάλυτο στο νερό, η υπερουριχαιμία οδηγεί σε εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού νατρίου σε διάφορα σημεία του σώματος και κυρίως στις αρθρώσεις (ουρική αρθρίτιδα ή ποδάγρα), αλλά και σε διάφορα όργανα, όπως στα νεφρά, όπου προκαλούνται νεφρικές βλάβες. Η ουρική αρθρίτιδα, σε οξεία ή χρόνια μορφή, εμφανίζεται μετά την ηλικία των 35 ετών και προσβάλει κυρίως τους άνδρες. Χαρακτηρίζεται από ξαφνικό και οξύ πόνο που συνήθως εντοπίζεται στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού. Να επισημάνουμε ότι η υπερουριχαιμία δεν οδηγεί πάντα σε ουρική αρθρίτιδα, αλλά πάντα προηγείται της ουρικής αρθρίτιδας.

Οι συστάσεις σε άτομα με υπερουριχαιμία ώστε να προληφθούν και παθολογικές καταστάσεις είναι:

• Διατροφή χαμηλή σε πουρίνες (βλέπε πίνακα).
• Μέτρια καθημερινή πρόσληψη πρωτεΐνης.
• Περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ (μέχρι 100 γρ. την ημέρα, αποφύγετε μπύρα και κρασί).
• Αυξημένη πρόσληψη υγρών (>2-3 λίτρα την ημέρα), κατανάλωση ροφήματος χαμομηλιού καθημερινά αν είναι εφικτό.
• Αποφυγή των μεγάλων γευμάτων και κυρίως το βράδυ με ταυτόχρονη αποφυγή συσσώρευσης σημαντικής ποσότητας πρωτεΐνης σε μεμονωμένα γεύματα.
• Διατήρηση ενός φυσιολογικού βάρους ή απώλεια βάρους για την επίτευξη ενός υγιούς βάρους (σταδιακή μείωση και όχι γρήγορη απώλεια βάρους).

Για την επίτευξη μιας διατροφής χαμηλής σε πουρίνες θα σας παραθέσουμε στον παρακάτω πίνακα τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες (τα οποία πρέπει να αποφεύγονται) και τα τρόφιμα με μέτρια περιεκτικότητα σε πουρίνες (τα οποία μπορούν να καταναλώνονται με μέτρο, συγκεκριμένα 60-90 γρ. κρέατος ή πουλερικών ή ψαριών ή οστρακοειδών και ½ φλιτζάνι οσπρίων ή λαχανικών της κατηγορίας αυτής επιτρέπονται καθημερινά). Ιδανικά θα μπορούσατε να απευθυνθείτε στον διαιτολόγο σας και να προσαρμόσει τη διατροφή σας σύμφωνα με τις ανάγκες σας.