Άραγε η διατροφή μας και οι τροφές που επιλέγουμε επηρεάζουν τη διάθεσή μας; Είτε με τη θετική έννοια κάνοντας μας να αισθανόμαστε ευχάριστα και χαρούμενοι είτε με την αρνητική αισθάνοντας υποτονικοί και γκρινιάρηδες! Παρά ταύτα, όλοι έχουμε καλές και κακές ημέρες, τρόφιμα που είναι τα αγαπημένα μας και άλλα όχι τόσο αγαπημένα! Για να δούμε λοιπόν μπορούμε να σχεδιάσουμε μία διατροφή που να μας παρέχει καλή διάθεση;
Υδατάνθρακες=Γλυκόζη=Ενέργεια του εγκεφάλου
Η ικανότητα συγκέντρωσης και εστίασης εξαρτάται από την επαρκή διαθεσιμότητα ενέργειας από τη γλυκόζη αίματος στον εγκέφαλο. Η γλυκόζη στο αίμα μας προέρχεται από τους υδατάνθρακες που τρώμε (φρούτα, λαχανικά, πατάτες, δημητριακά, ψωμί, ρύζι, σάκχαρα και λακτόζη από το γάλα). Με το να τρώμε πρωινό και να ακολουθούμε τακτικά γεύματα μας διασφαλίζει ότι θα έχουμε επαρκή γλυκόζη στο αίμα μας!
Τροφές που είναι πιο υγιεινές και αποτελούν πηγή υδατανθράκων είναι τα ολικής αλέσεως προϊόντα, τα λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια και τα γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά! Τα οποία αποτελούν καλή πηγή ασβεστίου και βιταμινών του συμπλέγματος Β.
Η μη επαρκής ποσότητα γλυκόζης στο αίμα (υπογλυκαιμία) μας κάνει να αισθανόμαστε αδύναμοι, κουρασμένοι και με θολό μυαλό! Αυτό συμβαίνει όταν δεν προσλαμβάνουμε αρκετούς υδατάνθρακες (συνήθως συμβαίνει σε διαβητικούς ή αθλητές) ή ακολουθούμε πολύ αυστηρές δίαιτες ή δεν έχουμε τακτικά γεύματα! Όμως, η γλυκόζη μας εγγυάται καλή συγκέντρωση όταν η γλυκόζη αίματος βρίσκεται σε φυσιολογικά όρια, έτσι δεν μπορεί να μας παρέχει επιπλέον ενέργεια στον εγκέφαλο αυξάνοντας τα επίπεδα της γλυκόζης! Και το να προσλαμβάνουμε υδατανθρακούχα τρόφιμα, ενεργειακά ποτά με επιπρόσθετα σάκχαρα δεν χρειάζεται και δεν είναι ευεργετικά!
Τρώγοντας ευχάριστα τρόφιμα
Η σεροτονίνη είναι ένας χημικός διαβιβαστής που βρίσκεται στον εγκέφαλο και βελτιώνει τη διάθεσή μας και το πώς αισθανόμαστε! Δημιουργείται κατά ένα μέρος από μία πρωτεΐνη που προσλαμβάνουμε από τη διατροφή, την τρυπτοφάνη και τόσο περισσότερη από αυτή εισχωρεί στον εγκέφαλο όταν προσλαμβάνουμε τρόφιμα πλούσια σε υδατάνθρακες! Αυτή η παραδοχή εξηγεί γιατί έχουμε την επιθυμία να επιλέγουμε υδατάνθρακες-να τρώμε γλυκά, ως ευχάριστα τρόφιμα, για να μας φτιάχνουν τη διάθεση! Παρά ταύτα δεν υπάρχει επαρκής έρευνα που να αποδεικνύει ότι προσλαμβάνοντας αρκετή ποσότητα τρυπτοφάνης και υδατανθράκων μπορεί να επιφέρει ουσιαστική βελτίωση στη διάθεση των ανθρώπων! Αλλά, η μη επαρκής πρόσληψη υδατανθράκων (όπως σε δίαιτες υψηλές σε πρωτεΐνης ή σε λίπος) να οδηγούν σε μειωμένη διάθεση! Επίσης, υπάρχει η πεποίθηση ότι τρώγοντας σοκολάτα αισθανόμαστε ευτυχισμένοι ή ότι οι άνθρωποι που αισθάνονται μελαγχολία τείνουν να τρώνε σοκολάτα! Αυτό όμως φαίνεται να ισχύει γιατί υπάρχει η πολιτιστική πεποίθηση ότι η σοκολάτα είναι ένα ευχάριστο τρόφιμο, που σε ανταμείβει, παρά γιατί υπάρχουν δυνητικές φυσιολογικές επιδράσεις στη διάθεση που να οφείλονται στο κακάο!
Καφεΐνη
Η καφεΐνη εμπεριέχεται στον καφέ, στα αναψυκτικά τύπου κόλα, στα ενεργειακά ποτά, στο τσάι και δρα σαν διεγερτικό και μπορεί να βελτιώσει την ετοιμότητα και να μειώσει τα αποτελέσματα της κόπωσης! Εν τούτοις, υπάρχει η παραδοχή ότι κάνει περισσότερο φυσιολογικά τα αντανακλαστικά ετοιμότητας σε ένα τυπικό χρήστη, όταν δεν έχει καταναλώσει επαρκή πρόσληψη καφεΐνης μέσα στην ημέρα. Η υπερβολική ποσότητα αυτής μπορεί να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα ευερεθιστότητας και πονοκέφαλο, ειδικά σε άτομα που δεν συνηθίζουν να την καταναλώνουν.
Βιταμίνες και μέταλλα
Όταν δεν προσλαμβάνουμε τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, ο οργανισμός θα έχει έλλειψη σε σημαντικές βιταμίνες και μέταλλα, που επηρεάζουν την ενέργειά μας, τη διάθεση και τη λειτουργία του εγκεφάλου. Τέτοιες βιταμίνες είναι όλες του συμπλέγματος Β (όπως θειαμίνη Β1, νιασίνη Β3, κοβαλαμίνη Β12) και τα μέταλλα όπως ο σίδηρος, το φυλλικό οξύ και το σελήνιο. Οι βιταμίνες Β βρίσκονται σε τρόφιμα εμπλουτισμένα με αυτές όπως τα ολικής αλέσεως δημητριακά, σε ζωικά πρωτεϊνούχα τρόφιμα όπως κρέας/ ψάρι, αυγά και γαλακτοκομικά. Η έλλειψη αυτών προκαλεί κούραση, μελαγχολία! Ο σίδηρος βρίσκεται κυρίως σε κόκκινο κρέας, πουλερικά και ψάρι. Η έλλειψη αυτού προκαλεί αδυναμία, κούραση, λήθαργο! Το φυλλικό οξύ βρίσκεται στο συκώτι, στα πράσινα λαχανικά, πορτοκάλια, στα κιτροειδή φρούτα, φασόλια και εμπλουτισμένα τρόφιμα όπως δημητριακά πρωινού! Η έλλειψη αυτού προκαλεί μελαγχολία, ειδικά σε ηλικιωμένους! Τέλος, το σελήνιο βρίσκεται στα φιστίκια, κρέας, ψάρι, σπόρους και ολικής αλέσεως ψωμί! Η έλλειψη αυτού προκαλεί μελαγχολία και αρνητικά συναισθήματα!
Συμπληρώματα
Στόχος μας είναι να προσλαμβάνουμε τις βιταμίνες και τα μέταλλα μέσω μιας υγιεινής, ισορροπημένης διατροφής, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά! Όμως, σε συγκεκριμένες συνθήκες και ανθρώπους τα συμπληρώματα μπορεί να είναι ευεργετικά, όπως η λήψη φυλλικού σε μία γυναίκα που σχεδιάζει να μείνει έγκυος, η λήψη σιδήρου σε ένα άτομο με διαγνωσμένη αναιμία και η λήψη βιταμίνης D στις έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες και σε ηλικιωμένους.
Επίσης, μπορεί να χορηγηθούν σε άτομα με χαμηλά επίπεδα βιταμινών και μετάλλων. Παρά ταύτα, είναι καλύτερο να προτιμήσουμε τρόφιμα που είναι πλούσια σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά! Αυτό ενδείκνυται διότι η επαρκής πρόσληψη μιας βιταμίνης ενισχύεται από την πρόσληψη ενός άλλου θρεπτικού συστατικού. Για παράδειγμα οι λιποδιαλυτές βιταμίνες απορροφούνται καλύτερα όταν καταναλώνουμε ταυτόχρονα λίπος. Επιπλέον, τα τρόφιμα εμπεριέχουν και μας προσφέρουν και άλλα θρεπτικά συστατικά επίσης!
Συμπερασματικά-Τελικά η διατροφή επηρεάζει τη διάθεση;
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να επηρεάσουν τα τρόφιμα το πώς αισθανόμαστε, καθώς το πώς αισθανόμαστε έχει μεγάλη επιρροή στο τι τρόφιμα επιλέγουμε! Κάποιες από τις επιδράσεις των τροφίμων στη διάθεση οφείλονται στη θρεπτική σύσταση των τροφίμων αλλά και πολλές από τις επιδράσεις οφείλονται στην παρουσία συσχετίσεων των τροφίμων με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή (π.χ σοκολάτα) ή με τη δίαιτα και τη στέρηση τροφίμων! Κάποια τρόφιμα έχουν θρησκευτική, οικονομική και πολιτιστική σημασία που επηρεάζει το πώς αισθανόμαστε όταν τα τρώμε αυτά.
Το να αισθάνεσαι όμορφα προέρχεται από μία δίαιτα που προάγει επαρκείς ποσότητες από υγιεινές επιλογές υδατανθράκων σε τακτά χρονικά διαστήματα ώστε να διατηρούν τα επίπεδα γλυκόζης αίματος σταθερά (το πρωινό αποτελεί σημαντική συνήθεια). Οι δίαιτες πρέπει να περιέχουν μεγάλη ποικιλία τροφίμων που περιέχουν πρωτεΐνη, βιταμίνες και μέταλλα ώστε να υποστηρίζουν τις λειτουργίες του οργανισμού! Ως κανόνας, αφθονία φρούτων, λαχανικών και ολικής αλέσεως τρόφιμα, μαζί με πρωτεϊνούχα τρόφιμα, περιλαμβάνοντας λιπαρά ψάρια, θα προσφέρουν μία καλή προμήθεια θρεπτικών συστατικών για καλή υγεία και καλή διάθεση!
Οι πληροφορίες είναι σύμφωνες με το Βρετανικό Σύλλογο Διαιτολόγων
