Τα παιδιά στην προσχολική ηλικία (4-6 ετών) μπορεί να εμφανίσουν παχυσαρκία, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας στη σημερινή εποχή. Η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια εμφανίζει από τα υψηλότερα ποσοστά υπέρβαρων και παχύσαρκων παιδιών στην Ευρώπη.
Η παχυσαρκία παρατηρείται όταν το παιδί προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες/ ενέργεια (από φαγητά και ποτά) από τις θερμίδες/ ενέργεια που απαιτούνται για να υποστηρίξει τη φυσιολογική του ανάπτυξη, τον μεταβολισμό του και τη φυσική του δραστηριότητα.
Οι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την εμφάνιση της παχυσαρκίας είναι γενετικοί, συμπεριφοράς (όπως η αυξημένη ενεργειακή πρόσληψη, η μειωμένη φυσική δραστηριότητα και ο καθιστικός τρόπος ζωής) και περιβαλλοντικοί (οικογένεια, σχολείο, κοινωνία) και οι οποίοι δρουν σε συνδυασμό. Η παιδική παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει σωματικά προβλήματα, όπως σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, υπέρταση, αύξηση της χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, αλλαγές στις αρτηρίες, ψυχολογικά προβλήματα, όπως αρνητική εικόνα του εαυτού, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κοινωνικό ρατσισμό, αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή, καρδιαγγειακές διαταραχές και μεταβολικό σύνδρομο.
Για να αποφευχθεί η εμφάνισης παχυσαρκίας τα παιδιά πρέπει να ακολουθούν μία ισορροπημένη διατροφή, η οποία να περιέχει ποικιλία τροφίμων από όλες τις ομάδες τροφίμων για την κάλυψη των θρεπτικών συστατικών και ενέργειας που απαιτούνται. Συγκεκριμένα, η διατροφή τους πρέπει να περιέχει τρόφιμα όπως γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα (καθημερινά), κόκκινο κρέας (1 φορά την εβδομάδα), ψάρι (1-2 φορές την εβδομάδα), κοτόπουλο (1-2 φορές την εβδομάδα), αυγό (4-7 την εβδομάδα), όσπρια (1-2 φορές την εβδομάδα), ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι, πατάτες, φρούτα (καθημερινά), λαχανικά (καθημερινά) και ελαιόλαδο (ως πρώτη επιλογή, με μέτρο). Επίσης, πρέπει να καταναλώνουν μικρά και συχνά γεύματα, να αποφεύγουν τα κορεσμένα λιπαρά, να χρησιμοποιούν αλάτι με μέτρο, να έχουν περιορισμένη κατανάλωση γλυκισμάτων (καλό είναι να γίνεται συγκεκριμένη συμφωνία με τους γονείς και να τηρείται) και έντονη φυσική δραστηριότητα.
Η κατανάλωση υγρών είναι σημαντική για την ενυδάτωση του σώματος, την αποβολή τοξινών, την πέψη, την απορρόφηση, τη μεταφορά και το μεταβολισμό των θρεπτικών συστατικών. Οι συστάσεις για επαρκή πρόσληψη υγρών στα παιδιά ηλικίας 4-8 ετών είναι 1,7 λίτρα (≈ 3 μπουκαλάκια νερό) την ημέρα. Εκτός από το νερό στην ενυδάτωση των παιδιών συμβάλλουν το γάλα και οι χυμοί. Προτιμήστε γάλα με μειωμένα λιπαρά (σύμφωνα με την Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία συστήνεται κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων με μειωμένα λιπαρά: 2% από την ηλικία των 2 ετών) και χυμούς φυσικούς και χωρίς ζάχαρη (η υψηλή κατανάλωση χυμών με ζάχαρη μέσα στην ημέρα μπορεί να αποτελέσει αιτία εμφάνισης παχυσαρκίας). Καλό είναι να υπενθυμίζετε στα παιδιά να καταναλώνουν υγρά γιατί εκείνα μπορεί να ξεχάσουν.
Οι γονείς παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των διατροφικών συνηθειών των παιδιών, αποτελούν πρότυπα και τα παιδιά υιοθετούν τις συνήθειες των γονέων σχετικά με τα καταναλισκόμενα τρόφιμα και τη γενικότερη διαιτητική τους συμπεριφορά και στάση απέναντι στο φαγητό. Επιπλέον, πρότυπα αποτελούν οι δάσκαλοι, οι συμμαθητές και οι σημαντικοί φίλοι των παιδιών. Επομένως, οι γονείς πρέπει να ενισχύουν την υιοθέτηση υγιεινών διαιτητικών συνηθειών, να φροντίζουν για τη διαθεσιμότητα και την προσβασιμότητα των τροφίμων, να λειτουργούν ως πρότυπα συμπεριφοράς, να προάγουν τη δημιουργία μίας σχέσης αμοιβαίας εμπιστοσύνης με τα παιδιά τους. Επιπροσθέτως, ο παιδικός σταθμός ή το νηπιαγωγείο συμβάλλουν στην απόκτηση σωστών διαιτητικών συνηθειών και την υγεία των παιδιών, σε αυτούς τους χώρους το παιδί γνωρίζει ότι δεν αποτελεί το κέντρο της προσοχής όλων, παρέχουν τη δυνατότητα στο παιδί να δοκιμάσει νέα τρόφιμα και γεύσεις (συμμαθητές-φίλοι) με αποτέλεσμα να αποτελούν χώροι με μεγάλες εκπαιδευτικές δυνατότητες.
Τέλος, η φυσική δραστηριότητα παίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση του σωματικού βάρους, βελτιώνει τη δύναμη και την αντοχή, αυξάνει την αυτοεκτίμηση, μειώνει το άγχος και την ανησυχία και σε συνδυασμό με την ιδανική πρόσληψη ασβεστίου αυξάνει την οστική πυκνότητα του παιδιού. Οπότε, καλό είναι να παροτρύνετε τα παιδιά να ακολουθούν κάποιο άθλημα και να γίνει η άσκηση μέρος της καθημερινότητάς τους, τρόπος ζωής. Η σύσταση για φυσική δραστηριότητα είναι περισσότερο από 60 λεπτά/ ημέρα σε μέτρια προς έντονη ένταση άσκηση.
