Παραφράζοντας το κοσμαγάπητο παραμύθι “ο μάγος του Οζ” ο Μάρκος Σεφερλής τραγούδαγε σε μια παράσταση κι έλεγε: «Σε μια ροζ κοινωνία/ που δεν έχουμε μία / κάποιος μάγος θα υπάρχει / που ένα σχέδιο θα ’χει. / Λίγο να μας μαγέψει / και να μας ταξιδέψει / σ’ έναν κόσμο με ουσία / και πολλή φαντασία».
Δε φημίζεται για τις προφητικές του ικανότητες ο Σεφερλής, αλλά “ο μάγος του ροζ” που ανέβηκε στο “Δελφινάριο”, μπορεί κάλλιστα να τον αναδείξει σε προφήτη. Ακόμα κι αν η ύψιστη αυτή διάκριση δε γίνεται να τοιχοκολληθεί στο κούτελό του, αρκεί που κάθε τρεις και λίγο επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η Τέχνη, γεγονός που δίνει διαρκές νόημα στη δουλειά των “φευγάτων”.
Τόσο “ο μάγος του ροζ” του Σεφερλή το 2010, όσο και “ο μάγος του Οζ” του Frank Baum το 1899, έχουν ένα κοινό σημείο: Την οικονομική κρίση. Ότι ο Σεφερλής προσεγγίζει το θέμα του σατιρικά και ο Baum παραμυθικά, δεν έχει καμία σημασία. Ότι υπάρχει ανάμεσά τους η χρονική απόσταση ενός αιώνα (111 χρόνια) δεν έχει καμία σημασία επίσης. Γιατί οι οικονομικές κρίσεις είναι πάντοτε ίδιες. Κι αν δεν είναι ίδιες στην αφετηρία τους, είναι ολόιδιες στον τερματισμό τους, αφού τ’ αποτελέσματα που προκαλούν, δεν διαφέρουν σε τίποτα.
Στο παραμύθι του Frank Baum μάγος του Οζ δεν είναι κάνας τυχαίος, αλλά ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ McKinley. Ο παραμυθάς χτίζει τον χαρακτήρα του με τα υλικά του συγγραφέα που δεν ξεχνάει ότι υπέφερε ο ίδιος, αφού ήταν γιος πετρελαιά κι εξαιτίας της έλλειψης ρευστού (βλ. capital controls) στην τότε κρίση έχασε την εταιρία του από τους Rockefellers.
Σ’ ένα παλιό του άρθρο (29.7.2014) ο διαπρεπής οικονομολόγος Δημήτρης Ψαράκης περιγράφει τον χαρακτήρα του Baum (στο παραμύθι που υπονοεί τον πρόεδρο των ΗΠΑ) ως εξής:
“… δεν είναι παρά ένα ανθρωπάκι που έχει πείσει τους πάντες για τη «σοφία» του και για το ότι διαχειρίζεται την κρίση με επιτυχία. Όμως, αυτός ο απατεωνίσκος ξεσκεπάζεται και πλέον όλοι τον κυνηγούν. Το πιο θεαματικό είναι ότι, στο τέλος, ο Οζ προσπαθεί να δραπετεύσει από τη Σμαραγδένια Πολιτεία με… αερόστατο. Μάλιστα, φεύγοντας, όταν τον ρωτάνε γιατί χειρίστηκε το πρόβλημα εξαπατώντας τους πολίτες, απαντά: Εάν όλοι σε πιστεύουν ότι είσαι μάγος και νομίζουν ότι μπορείς να κάνεις ό,τι θέλουν, τότε έχεις κάθε προσωπικό συμφέρον να είσαι τσαρλατάνος”…
Λοιπόν:
Μην “σφυρίζετε κλέφτικα”, όταν μιλούν τα παραμύθια. Βλέπετε πόσο προφητικά είναι; Είτε γράφονται το 1899, είτε το 2010, είτε το 2014, πάντα έχουν να πουν κάτι για το μέλλον. Που, για μας, σήμερα, είναι, δυστυχώς, παρόν.
Αναζητώντας έναν “μάγο του Οζ”, μας προέκυψε ένας “μάγος του ροζ”. Προτού όμως φτάσει η Ελλάδα να γίνει ένα απέραντο κολχόζ, ας ελπίσουμε ότι ο δικός μας Ροζ Οζ ετοιμάζει ήδη το αερόστατο για να δραπετεύσει νύκτωρ από τη Σμαραγδένια Πολιτεία…
