Τι είναι η κατάθλιψη; Είναι μια ψυχική νόσος που σαν κύρια χαρακτηριστικά έχει την κακή διάθεση, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και την απουσία ενδιαφέροντος σε δραστηριότητες που φυσιολογικά είναι ευχάριστες. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν αυτό το αίσθημα θλίψης και μελαγχολίας που τους εμποδίζει να ζήσουν τη ζωή τους «φυσιολογικά». Για πολλούς είναι παροδικό, για άλλους μπορεί να κρατήσει και μια ζωή. Δεν είναι τυχαίο που η κατάθλιψη έχει αναχθεί στη δεύτερη αιτία ανικανότητας και αναπηρίας παγκοσμίως, μετά τους πόνους στη μέση.
Σύμφωνα με έρευνες περίπου ένας στους πέντε ανθρώπους παγκοσμίως θα εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή του σοβαρή κατάθλιψη ή μανιοκατάθλιψη. Ενώ ένας στους τρεις εμφανίζει αντίσταση στις υπάρχουσες θεραπείες. Η Σχολή Υγείας του Πανεπιστημίου Κουήνσλαντ της Αυστραλίας σε έρευνα του έδειξε ότι η κατάθλιψη σε παγκόσμιο επίπεδο αγγίζει το 8,2 %. Ο μέσος όρος για την Δυτική Ευρώπη είναι 4,7%, για την Ολλανδία 8%, την Ελβετία 6,2%, την Βρετανία 3% και το Βέλγιο 4%. Φαίνεται ωστόσο ότι η κατάθλιψη έχει βρει εύφορο έδαφος και στη χώρα μας με το ποσοστό στην Ελλάδα να φτάνει το 5% ειδικά μέσα στα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Οι επιπτώσεις της κατάθλιψης ποικίλει από χώρα σε χώρα. Πλήττει περισσότερο τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος (το Αφγανιστάν εμφανίζει τα υψηλότερα ποσοστά) και λιγότερο τις πιο πλούσιες, σύμφωνα και με το Αθηναϊκό πρακτορείο ειδήσεων. Οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες στη κατάθλιψη από τους άνδρες καθώς και οι ενήλικες εργαζόμενοι από τις άλλες πληθυσμιακές ομάδες.
Η κατάθλιψη μπορεί να είναι κληρονομική. Ειδικά αν οι γονείς ή /και οι παππούδες έχουν σοβαρή ή κλινική κατάθλιψη οι πιθανότητες για το παιδί να εμφανίσει την ίδια πάθηση είναι μεγάλες. Συγκεκριμένα, μελέτη που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο Κολούμπια και το ψυχιατρικό Ινστιτούτο της Νέα Υόρκης, με επικεφαλής τη Μίρνα Γουάιζμαν, σε δείγμα 251 νέων μέσης ηλικίας 18 ετών, έδειξε ότι οι νέοι με γονείς που είχαν κατάθλιψη εμφάνιζαν διπλάσιο κίνδυνο κατάθλιψης σε σχέση με νέους που δεν είχαν καταθλιπτικούς γονείς. Εμφάνιζαν επίσης μεγαλύτερο κίνδυνο για εξάρτηση από ναρκωτικά και άλλες εθιστικές ουσίες, τάσεις αυτοκτονίας και προβλήματα δυσλειτουργικής συμπεριφοράς. Τριπλάσιο κίνδυνο εμφάνιζαν όσοι εκτός από γονείς καταθλιπτικούς είχαν και κάποιον παππού ή γιαγιά με την ίδια πάθηση.
Μια έρευνα με τον μεγαλύτερο αριθμό δειγμάτων (9000 δείγματα) πραγματοποίησε το ENIGMA MDD Working group. Θέμα της ήταν η σχέση μεταξύ της κατάθλιψης και της βλάβης που προκαλείται στον εγκέφαλο και συγκεκριμένα στον ιππόκαμπο. Η ερευνητική ομάδα πήρε τις μαγνητικές τομογραφίες 1728 ασθενών που έχουν διαγνωσθεί με χρόνια κατάθλιψη και τις συνέκρινε με 7199 μαγνητικές τομογραφίες από υγιή άτομα. Οι ασθενείς με κατάθλιψη έδειξαν σαφή συρρίκνωση του μεγέθους του ιππόκαμπου μέχρι και 1,24%. Ο καθηγητής Ian Hickie συγγραφέας της μελέτης εξηγεί: «Καθώς συρρικνώνεται ο ιππόκαμπος, οι μνήμες μπορεί να γίνουν πιο αρνητικές, κάνοντας τις προσδοκίες για το μέλλον ζοφερές. Πρέπει να γίνουν περισσότερες μελέτες για να εξεταστεί η αντιστρεψιμότητα του συγκεκριμένου είδους βλάβης».
Οι μελέτες για θεραπεία της κατάθλιψης όχι μόνο δεν σταματούν αντιθέτως πληθαίνουν και οι επιστήμονες είναι αισιόδοξοι για την αποτελεσματική λύση που θα βοηθήσει πλήθος κόσμου παγκοσμίως.
