Μέχρι την Κυριακή 9 Αυγούστου θα διαρκέσουν οι εκδηλώσεις στον Αετό Αιτωλοακαρνανίας, που ξεκίνησαν την περασμένη Τρίτη (4/8), με κορύφωση τις εκδηλώσεις μνήμης της Μάχης του Αετού. Οι εκδηλώσεις γίνονται με την συνεργασία της Κοινότητας Αετού, του Πολιτιστικού Συλλόγου Αετινών Αθήνας «Ο Μπούμστος», υπό την Αιγίδα του Κέντρου Κοινωνικής Μέριμνας και Ανάπτυξης του Δήμου Ακτίου Βόνιτσας.
Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων:
Πέμπτη 6 Αυγούστου:
– Παιδικός ημιμαραθώνιος Αετού
– Αγώνας ποδοσφαιρικού τουρνουά
Παρασκευή 7 Αυγούστου:
19.00 Αθλοπαιδιές στο γήπεδο ποδοσφαίρου
20.30 Θέατρο σκιών στην Πλατεία
Σάββατο 8 Αυγούστου:
18.30 Τελικός street basket 3×3
19.00 Τελικός Ποδοσφαιρικού Τουρνουά
21.00 Παιδική Παράσταση (Ταχυδακτυλουργός – Κλόουν)
Κυριακή 9 Αυγούστου:
19.00 Εκδηλώσεις Μνήμης Μάχης Αετού
-Επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο ηρώων, κατάθεση στεφανιών, ομιλίες
-Παραδοσιακό Δημοτικό Γλέντι στον Αετό
Τα γεγονότα της Μάχης του Αετού
Μετά τη καταστροφή των υπό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο ελληνικών στρατευμάτων στο Πέττα (4 Ιουλίου 1822) οι τουρκικές δυνάμεις διαχώρισαν τον πολυάριθμο στρατό τους σε δύο μέρη, εκ των οποίων το ένα επικεφαλής ήταν ο Ομέρ Βρυώνης και στο άλλο ο Ρεσίτ Κιουταχής πασάς της Κιουταχιάς. Στο ιππικό επικεφαλής ήταν ο πασάς Ισμαήλ Πλιάσσας. Και οι τρεις πασάδες συμφώνησαν να κατευθυνθούν από κοινού προς το Μεσολόγγι, αλλά από διαφορετικούς δρόμους ο καθένας.
Ο Ομέρ Βρυώνης με 6.000 τουρκαλβανούς όπου πέρασε από το Μακρυνόρος και τον Αχελώο στρατοπέδευσε στη Λεπενού και ο Ρεσίτ Κιουταχής με 4,000 στρατιώτες και τον Ισμαήλ Πλίασσα αποβιβάστηκε στο Λουτράκι της Κατούνας. Οι Τουρκικές δυνάμεις που αποβιβάστηκαν στο Λουτράκι κατά τον άγγλο πρόξενο της Πρέβεζας συνέρχονταν σε 4.500 (3.500 πεζούς και 1.000 ιππείς) και πήραν μέρος στη μάχη 3.000 περίπου, οι δε λοιποί παρέμειναν στο στρατόπεδο στο Λουτράκι.
Εκείνη την εποχή δια της διπλωματικής οδού, οι τουρκικές αρχές πέτυχαν μέσου του Τομ Μάιτλαντ, άγγλου διοικητή των Ιονίων νήσων, να απομακρυνθούν από το κάλαμο όλα τα γυναικόπαιδα από οικογένειες ξηρομεριτών και σουλιωτών, που με την κήρυξη της επανάστασης του 1821 είχαν καταφύγει για ασφάλεια στο κάλαμο και Καστό, μικρά νησιά απέναντι από τη Αιτωλοακαρνανία, καθ’ ότι αυτά τα νησιά ήταν υπό αγγλική κατοχή. Έτσι τα παράλια της Αιτωλ/νιας (Μύτικας- Λύσιμο- Βελά- Σταυρολιμνιώλας) γέμισαν από σουλιώτες και Ξηρομερίτες διωχθέντες από τον κάλαμο με σκοπό να αιχμαλωτιστούν από τον Ρεσίτ Κιουταχή, ο οποίος κατέστρωσε το εξής στρατιωτικό σχέδιο πορείας, μέσω τριών οδικών αξόνων:
1ος τον άξονα Αετός-Μπαμπίνη-Μαχαιράς-Χρυσοβίτσας-Λεσίνι-Μεσολόγγι
2ος Ζάβιτσα-Τρυγοβίτσα-Δραγαμέστο-Λεσίνι-Μεσολόγγι
3ος άξονας Λουτρακίου-Κατούνας-Αετού Ζάβιτσας-Μύτικα, που θα διέρχετο θα αιχμαλώτιζε περί τα 10.000 γυναικόπαιδα που εβρίσκονταν στα παράλια της Αιτωλ/νιας διωγμένα από τον άγγλο διοικητή. Έτσι θα κατέφθανε ο Κιουταχής στο Μεσολόγγι για να δώσει το τελειωτικό χτύπημα μαζί με τις άλλες τουρκικές δυνάμεις κι έτσι θα καταπνίγονταν ολοσχερώς η επανάσταση στη Δυτική Ελλάδα. Όμως το σχέδιο των τούρκων ματαιώθηκε από την σθεναρή αντίσταση των Ξηρομεριτών στις 9ηΑυγούστου του 1922, στη θέση πηγάδια στον προφήτη Ηλία κοντά στον Αετό Ξηρομέρου. Όταν οι οπλαρχηγοί του Ξηρομέρου με επικεφαλής τον στρατηγό τους Γεώργιο Νικολού Βαρνακιώτη (Βάρνακας) συνεπικουρούμενος με επιφανείς τότε οπλαρχηγούς, όπως τους Θεόδωρο Γρίβα (Βόνιτσα) Δήμο Τσέλιο (Ζάβιτσα) Γιάννη Τσαούση (Πλαγιά) Γιαννάκη Σουλτάνη (Μοναστηράκι) Κωνσταντής Βαλιανάκης (Αετός), Νίκο Τσέλιο (Δραγαμέστο) κ.λ.π επιφανείς τότε Μπουλουξήδες.
Όλοι οι οπλαρχηγοί και Μπουλοξήδες υπό τις οδηγίες του στρατηγού Γεώργιο Νικολού Βαρνακιώτη σύναψαν την προαναφερθείσα τρομερή μάχη.
Όλα τα ονόματα αναφέρονται στο βιβλίο Αετός Ξηρομέρου του Νικόλαου Μήτση που εξέδωσε το 2008 ο σύλλογος των εν Αθήναι Αετινών.
Η μάχη διήρκησε σχεδόν μία ημέρα στην οποία πολέμησαν οι προαναφερθέντες Οπλαρχηγοί και πολλοί άγνωστοι σε μας στρατιώτες και οπλαρχηγοί.
Οι Ξηρομερίτες μαχόμενοι σώμα με σώμα με τους Τούρκους με μαχαίρια, σπαθιά και ντουφέκια ανάγκασαν αυτούς σε φυγή με αποτέλεσμα να επιστρέψουν στο Λουτράκι Κατούνας όπου ήτο και η βάση τους.
Για τον αριθμό της μάχης των ελληνικών δυνάμεων που πήραν μέρος ανέρχονται σε 760, με νεκρούς 5 Ξηρομερίτες και 156 Τούρκους, μαθαίνουμε από την μεταγενέστερη επιστολή του Γ. Βαρνακιώτη προς τον Γεράσιμο Πανά.
