Μη μπούμε σε λεπτομέρειες. Να εστιάσουμε στο βασικό ζήτημα: Ποιοι είναι και τι θέλουν οι συγγραφείς που το 2024 έβγαλαν στην κυκλοφορία 11.312 νέους τίτλους βιβλίων; Ποιοι αναγνώστες θα διαβάσουν τόσα βιβλία; Και πριν απ’ όλα: Ποιος εκδότης τυπώνει αυτά τα βιβλία και γιατί.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με νεότερες έρευνες, ένα ποσοστό περίπου 48,8% του πληθυσμού (ηλικίας 25 – 64) διαβάζει τουλάχιστον ένα βιβλίο ετησίως. Αλλά το 35% δεν διαβάζει κανένα βιβλίο. Αν λοιπόν ο μισός πληθυσμός της χώρας διαβάζει μόλις ένα βιβλίο το χρόνο και το 35% του πληθυσμού δεν ανοίγει βιβλίο, ε, τότε… ποιος θα διαβάσει τους 11.312 τίτλους που εκδόθηκαν το 2024; Ή τους 11.285 τίτλους του 2023; Η απάντηση είναι προφανής: Ελάχιστοι. Οι οικείοι του συγγραφέα. Μετρημένοι στα δάχτυλα συγγενείς και φίλοι. Άντε και άλλοι τόσοι – καμιά δεκαριά – συνάδελφοι. Οι γείτονες, ούτε λόγος.
Ένα στοιχείο της έρευνας που έχει μεγάλο ενδιαφέρον, είναι ότι το 94,6% των βιβλίων που εκδόθηκαν το 2024, είναι έντυπα. Σε μορφές e-book είναι 112 τίτλοι και audiobook 376 τίτλοι.
Από θεματικής απόψεως κυριάρχησαν οι εξής κατηγορίες: Λογοτεχνία: 4.133 τίτλοι. Παιδικά – εφηβικά βιβλία: 2.769 τίτλοι. Θεωρητικές επιστήμες: 2.248 τίτλοι. Μη λογοτεχνική πεζογραφία: 498 τίτλοι. Επιστήμες, τέχνες, εκπαιδευτικά και λοιπά: 1.662 τίτλοι.
Είπαμε: Να μη μπούμε σε λεπτομέρειες. Που, άλλωστε, δεν ενδιαφέρουν το αναγνωστικό κοινό. Θα εστιάσουμε σε κάτι που μπορεί να ενδιαφέρει όλους: Οι συγγραφείς τυπώνουν τα βιβλία τους πληρώνοντας οι ίδιοι την εκδοτική δαπάνη. Όλοι; Όχι. Όχι όλοι. Εκτός από τις φίρμες όμως, ναι, οι υπόλοιποι (που δεν είναι φίρμες, άρα “δεν πουλάει” τ’ όνομά τους) ναι, πληρώνουν. Αν βγάλει ο Τσίπρας βιβλίο, που θα βγάλει, δεν θα πληρώσει φράγκο. Όλοι το περιμένουν πώς και πώς. Κάθε εκδότης θα ήθελε να εκδώσει το βιβλίο του Τσίπρα, του κάθε Τσίπρα. Γιατί ξέρει ότι θα πουλήσει. Το βιβλίο του γράφοντος, ακόμα κι αν είναι αριστούργημα, δεν θα πουλήσει. Γι’ αυτό και ο εκδότης δεν το εκδίδει. Ο Τσίπρας όμως (και ο κάθε Τσίπρας) δεν είναι συγγραφέας. Τι γίνεται λοιπόν με αυτόν που είναι; Να σας πω τι γίνεται: Αν ο συγγραφέας δεν έχει άλλον πόρο, πεθαίνει στην ψάθα. Αυτό γίνεται.
Οι συγγραφείς λοιπόν που έχουν άλλον πόρο, πληρώνουν έναν εκδότη για έκδοση του βιβλίου τους. Δεν πληρώνουν το τυπογραφείο του εκδότη, αλλά την αίγλη του, τον αέρα. Και δεν θα ήταν κακό αυτό, αν οι συγγραφείς που εκδίδονται από πληρωμένες φίρμες, δεν θεωρούσαν παρακατιανούς τους συγγραφείς που, από αξιοπρέπεια, πάνε οι ίδιοι στον τυπογράφο, αρνούμενοι να πληρώσουν νταβατζιλίκι.
Γενικώς, “η μπάλα έχει χαθεί”. Ο αληθινός συγγραφέας στις μέρες μας είναι διπλά χαμένος: Από τη μια δεν αναλαμβάνει το βιβλίο του εκδότης, από την άλλη, αν πάει στον τυπογράφο μόνος του, χωρίς νταβατζή, θεωρείται κατώτερος εκείνων που προπληρώνουν τη σφραγίδα του εκδότη. Η κατάσταση είναι ανυπόφορη, οδηγεί δε σε κάτι άλλο, ακόμα πιο φριχτό: Συγγραφείς σήμερα θεωρούνται ακόμα και τα βλίτα. Ξεγελιέσαι καμιά φορά κι εσύ, ανοίγεις να διαβάσεις ένα βιβλίο συγχρόνου και, αν έχεις μία ελάχιστη γνώση Ελληνικών, το πετάς πέρα από την πρώτη σελίδα για να μην ξεχάσεις κι αυτά που ξέρεις.
Πού θα πάει, αδέρφια; Πουθενά δεν θα πάει. Το βλέπεις. Το βλέπω. Η κατάσταση είναι αυτή που είναι, δεν είναι άλλη. Δεν θ’ αλλάξει. Ό,τι και να κάνει, όποιος, αυτό θα μείνει ως έχει. Τι άλλο να πεις εκτός από αυτό που βλέπεις μπροστά σου: Η κοινωνία πνίγεται στον ίδιο της τον εμετό.
