Ρώτησα μια φορά έναν φοιτητή: “Εκτός από τα συγγράμματα της Σχολής σου, άλλα βιβλία διαβάζεις;”. Ναι, διάβαζε. Χάρηκα. “Τι;”, ξαναρώτησα. Ένιωσα χαρά με τη σκέψη ότι, εκτός από τα συγγράμματά του για τις εξετάσεις του στο Πανεπιστήμιο, διαβάζει λογοτεχνία. Έτσι έκαναν ανέκαθεν οι φοιτητές. Αμ δε… “Βιβλία αυτοβελτίωσης”, απάντησε.
Κάτι γκρεμίστηκε μέσα μου. Όχι γιατί διαψεύστηκε η προσδοκία που έθρεψα προς στιγμήν, αλλά γιατί αυτό – που είχα εντοπίσει κι άλλες φορές αλλιώς, αλλού – σήμαινε μία στροφή στο εγώ, το έβλεπα – το βλέπω δηλαδή – κάτι σαν σέλφι. “Καλά, μην κάνεις έτσι”, ψιθύρισα στον εαυτό μου για να τον παρηγορήσω, δε χάλασε ο κόσμος, μπορεί το παιδί ν’ ασχολείται με την πολιτική. Αναθάρρησα. “Με την πολιτική, ασχολείσαι;”, ρώτησα. Και είχα την κρυφή ελπίδα ότι θα πει “ναι”. Αμ δε; “Όχι”, απάντησε. “Η πολιτική δε μ’ ενδιαφέρει”.
Συνειδητοποίησα ξαφνικά ότι τα χρόνια που οι φοιτητές ξημεροβραδιάζονταν σε μεγάλες παρέες συζητώντας για πολιτική, λογοτεχνία, κινηματογράφο και μουσική, πέρασαν, έφυγαν ανεπιστρεπτί. Τώρα οι νέοι ενδιαφέρονται για βιβλία αυτοβελτίωσης. Η λογοτεχνία είναι περιττή.
Δεν το έβαλα κάτω. Έκανα μία ύπουλη δημοσιογραφική ερώτηση στον φοιτητή για να δω “τι ψάρια πιάνει”, δε μπορεί… είναι μια γενιά που έχει δέκα φορές καλύτερη πληροφόρηση από εκείνη της δικής μου, δέκα φορές παραπάνω ανέσεις από εκείνες της δικής μου, μην πω ότι η δική μου γενιά δεν είχε καμία: “Δεν ασχολείσαι με την πολιτική, αλλά ψηφίζεις”, είπα.
“Ναι, φυσικά. Και βέβαια ψηφίζω”, απάντησε. Γιατί να μην ψηφίζει; Αλλά τι ψηφίζει; Με τι κριτήρια; “Ψηφίζω κάποιον που μου αρέσει”, απάντησε. “Τι σου αρέσει;”, επέμεινα. “Μου αρέσει αυτός που τους τα χώνει”.
Α, ωραία. Επαναστάτης λοιπόν. Τι καλά! Έτσι πάντα ήταν οι νέοι. Ασυμβίβαστοι. Επαναστάτες. Κατά της εξουσίας. Η απάντηση όμως στο ερώτημα “με τι κριτήρια σου αρέσει ένας πολιτικός που τους τα χώνει;” δεν είχε δοθεί, δεν ικανοποιούσε εμένα τελοσπάντων. Χρειαζόμουν κάτι παραπάνω.
“Είσαι σίγουρος ότι αυτός που τους τα χώνει, θα κάνει αυτά που λέει και σου αρέσουν, αν γίνει πρωθυπουργός;”, ρώτησα ξανά. “Φυσικά. Γιατί να μην τα κάνει; Ναι, πιστεύω ότι θα τα κάνει”. Και δεν διαψεύστηκαν ποτέ αυτές οι προσδοκίες του λαού; Ρώτησα τον φοιτητή. Η Ιστορία μας έχει διδάξει ότι…
Με διέκοψε. “Δε μ’ ενδιαφέρει η Ιστορία”, είπε. “Εγώ είμαι ρεαλιστής. Κοιτάω το παρόν”. Α, μάλιστα. Πώς δεν το είχα σκεφτεί; Όποιος ενδιαφέρεται για την Ιστορία, άσε δε όποιος διαβάζει Ιστορία, δεν είναι ρεαλιστής, ε ναι, ζει στην κοσμάρα του. Εγώ, ας πούμε, που ανατρέχοντας στην Ιστορία μπορώ να παραθέσω αμέτρητα επιχειρήματα διάψευσης του λαού, ζω στην κοσμάρα μου ρε φίλε…
Σκέφτηκα ότι η συζήτησή μου με τον φοιτητή δε μπορούσε να προχωρήσει άλλο, αλλά δε μου πήγαινε να παραδώσω τα όπλα. “Δε σε ρωτώ ποιος σου αρέσει, ούτε τι ψηφίζεις”, είπα. “Θα σου ζητήσω όμως να μου πεις μια ιδέα που γουστάρεις, μια ιδέα που, αν ο δικός σου γίνει κυβέρνηση, θα την κάνει πράξη”. Το σκέφτηκε λίγο, δεν είχε πρόβλημα φυσικά ν’ απαντήσει. “Θα βάλει φυλακή τους τρακόσιους βουλευτές και όλους τους δημοσιογράφους”, απάντησε.
Τι ωραία! Θα ξεβρομίσει ο τόπος, είπα. Η Ελλάδα δε μπορεί να πάει μπροστά μ’ αυτούς τους λεχρίτες. Ο νεαρός συνομιλητής μου χάρηκε που συμφωνούσα. “Ίσον”, συνέχισα, “ο δικός σου θα καταργήσει τη Βουλή. Και θα κυβερνήσει με τις ιδέες του, αυτές που σου αρέσουν”. Ε, ναι, φιλοσοφία θέλει; Όχι, δεν θέλει φιλοσοφία. Ένα χεράκι ξύλο θέλει. Αλλά ποιος έχει όρεξη τώρα…
