Η φακή είναι ετήσια φθινοπωρινή καλλιέργεια και ανήκει στην οικογένεια Leguminosae. Επειδή ανήκει στην οικογένεια των ψυχανθών, στις ρίζες της σχηματίζονται μικρά εξογκώματα στα οποία υπάρχουν αζωτοβακτήρια και τα οποία απορροφούν ατμοσφαιρικό άζωτο. Έτσι βελτιώνει την γονιμότητα του εδάφους και αποτελεί καλό προηγούμενο για άλλες καλλιέργειες που θα ακολουθήσουν όπως το σιτάρι.
Καλλιεργείται σήμερα στην Λάρισα, Βοιωτία, Κοζάνη, Καστοριά, Χίο και Λευκάδα. Είναι ένα όσπριο το οποίο είναι μεγάλης θρεπτικής αξίας, αφού περιέχει υδατάνθρακες, λίπος σίδηρο, βιταμίνες και φώσφορο.
Μορφολογία. Η φακή έχει ριζικό σύστημα μέτριο και ανάπτυξη όρθια. Τα φύλλα είναι σύνθετα, τα άνθη λευκά ή υπόλευκα κατα βότρυς ανα 2-4. Ο λοβός είναι πεπλατυσμένος με 1 έως 2 σπόρους. Οι σπόροι μπορεί να έχουν χρώμα κίτρινο, καφέ, μαυροκίτρινο ή και κόκκινωπό.
Ποικιλίες. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται δύο τύποι φακής, οι λεπτόσπερμες και οι χονδρόσπερμες. Στις λεπτόσπερμες ποικιλίες, οι πιό γνωστές ποικιλίες είναι η Δήμητρα, η Σάμος, η Αθηνά (αποτελεί εξαιρετικά πρώιμη παραγωγική ποικιλία, αρκετά βραστερή και είναι κατάλληλη για επανασπορά την άνοιξη). Η λεπτόσπερμος φακή έχει φυτά χαμηλά μεχρι 40 εκατοστά, σπέρματα διαμέτρου 5 χιλιοστών και βάρος 1000 σπόρων μέχρι 30 γραμμάρια. Ως επί το πλείστον, στην κατηγορία αυτή ανήκουν πρώιμες ποικιλίες με βιολογικό κύκλο μέχρι και 70 ημέρες. Οσον αφορά τις χονδρόσπερμες ποικιλίες, η πιο γνωστή είναι η Θεσσαλία η οποία είναι πολύ βραστερή και αντέχει στους παγετούς του χειμώνα. Στην κατηγορία αυτή, τα φυτά είναι υψηλού αναστήματος (70εκατοστά) και διαμέτρου σπόρων μέχρι 8 χιλιοστά. Είναι συνήθως μεγαλύτερου βιολογικού κύκλου και αρκετά παραγωγικές σε σχέση με τις λεπτόσπερμες.
Έδαφος. Θέλει εδάφη καλά αποστραγγιζόμενα, αμμοπηλώδη με ουδέτερο έως ελαφρό όξινο ΡΗ. Οι ανοιξιάτικες βροχές θεωρούνται απαραίτητες. Αν δεν βρέξει, θεωρείται απαραίτητη η άρδευση ιδιαίτερα κατά τους ανοιξιάτικους μήνες.
Προετοιμασία εδάφους. Νωρίς το φθινόπωρο γίνεται όργωμα και ακολουθεί ψιλοχωμάτισμα και διασπορά κοπριάς ως βασική λίπανση. Ακολουθεί κυλίνδρισμα. Η σπορά γίνεται το φθινόπωρο για φθινοπωρινή καλλιέργεια και είναι συνεχής πάνω σε γραμμές με τις συνηθισμένες σπαρτικές μηχανές σε αποστάσεις 25-30 εκατοστά μεταξύ των γραμμών. Το βάθος σποράς κυμαίνεται απο 2-3 εκατοστά.
Λίπανση. Είναι φυτό απαιτητικό σε φώσφορο. Θέλει 6 μονάδες φωσφόρου. Καλιούχο λίπανση δεν χρειάζεται καθώς ούτε και άζωτο.
Συγκομιδή. Η φακή συγκομίζεται μόλις κιτρινίσουν τα φυτά της. Αν αφεθούν να ξεραθούν τελείως και μετά να θεριστούν , είναι μεγάλες οι απώλειες των σπόρων από τα τινάγματα. Καλό είναι η συγκομιδή να γίνεται το πρωί με την δροσιά.
Αποδόσεις. Η μέση στρεμματική απόδοση είναι γύρω στα 100 κιλά ανα στρέμμα.
Αναστασία Γραμματέα
Γεωπόνος ΓΠΑ
[email protected]
