Η εποχή ανεβάζει τον πήχη και υποδεικνύει την παράδοση ως καθυστέρηση
Είναι φανερό πια: Το έντυπο όπως το ξέραμε, τελείωσε. Εφημερίδες, περιοδικά και βιβλία, θα δώσουν τη θέση τους σε κάτι άλλο. Μερικοί λένε ότι θα εκλείψουν κιόλας. Ισχυρίζονται ότι δεν θ’ αντέξουν τον ανταγωνισμό της τηλεόρασης, ιδίως δε του διαδικτύου. Αλλά και οι άλλοι, που ισχυρίζονται ότι «το έντυπο δεν θα πεθάνει», ακόμα δεν έχουν απαντήσει το ερώτημα; «Πώς θα μπορούσε να είναι το έντυπο του μέλλοντος;».
Η ενημέρωση είναι πληροφορία, η γνώση δεν είναι. Αλλιώς λειτουργεί η πληροφορία και αλλιώς η γνώση: Πληροφορία είναι η στεγνή καταγραφή ενός γεγονότος. Γνώση είναι η λογική σύνθεση πολλών γεγονότων. Εξωτερική λειτουργία η μεν, εσωτερική λειτουργία η δε. Ή, όπως θα έλεγαν οι παλιοί Μαρξιστές, ποσοτική η μεν, ποιοτική η δε. Μαζική από τη μια, ατομική από την άλλη. Όπως και να το πεις, η διαφορά είναι αγεφύρωτη.
Πληροφορία είναι η ΕΙΔΗΣΗ που καταγράφεται από τον έντυπο και τον ηλεκτρονικό Τύπο, σύμφωνα δε με την παλιά καλή δημοσιογραφία, δημοσιεύεται χωρίς σχόλιο, χωρίς την προσωπική άποψη του συντάκτη. Πρέπει δε να είναι επιβεβαιωμένη από τρεις μεριές. Αν είναι μόνο από δύο, δεν δημοσιεύεται.
Το σχόλιο, το άρθρο γνώμης, η επιφυλλίδα, το χρονογράφημα, έπρεπε να διαχωρίζονται σαφώς από την είδηση, όχι μόνο με σαφή ένδειξη στην κορυφή, ώστε να καθοδηγείται ο αναγνώστης για το τι ακριβώς διαβάζει, αλλά και με την εικόνα του θέματος πάνω στη σελίδα. Κάθε είδος του γραπτού λόγου είχε μία ορισμένη εικόνα για το μάτι του βασιλιά αναγνώστη και μια ορισμένη βέβαια θέση μέσα στην εφημερίδα. Για παράδειγμα, η επιφυλλίδα δημοσιευόταν στο κάτω μέρος της σελίδας, σε πλατιές στήλες, σαφώς διαχωρισμένη από την υπόλοιπη ύλη (της μεγάλης τότε σελίδας) με οριζόντια γραμμή από πάνω της, σαν καπέλο.
Σαν ορισμός ξεχάστηκε στην πάροδο του χρόνου για να φτάσουμε στο σύγχρονο χυλό. Και δεν ευθύνονται ούτε η τηλεόραση, ούτε το διαδίκτυο, αν και η «δημοσιογραφία των πολιτών», βασισμένη στην ασύδοτη ευκολία, έχει ένα καλό και ενενήντα εννιά κακά.
Η εποχή πάντως ανεβάζει ψηλά τον πήχη, διότι ψάχνει και βρίσκει τα αυθεντικά Μέσα για να εκφράζεται. Είναι τόσο απαιτητική πλέον, που θέλει άλλα Μέσα για την ενημέρωση και άλλα Μέσα για τη γνώση. Το διαδίκτυο προσφέρεται για τη μετάδοση της πληροφορίας, είναι πιο γρήγορο κι από την τηλεόραση, θα γίνει το κατ’ εξοχήν Μέσο Ενημέρωσης. Και το κυριότερο: Αυτό το Μέσο ΔΕΝ θα είναι μαζικό, όπως είναι η τηλεόραση. Θα είναι ατομικής χρήσης, όπως η εφημερίδα. Και κάποια ώρα, είναι σίγουρο, θα επικρατήσουν οι απολύτως επαγγελματικές ηλεκτρονικές εφημερίδες. Ο μπλόγκερ θα επικοινωνεί μόνο με τους φίλους του.
Η έντυπη εφημερίδα κρατάει για τον εαυτό της τη ΓΝΩΜΗ, δηλαδή τη λογική σύνθεση των πληροφοριών, κάτι που θα γεννήσει απίστευτα μεγάλες απαιτήσεις στην ποιότητα της γραφής, αλλά και στην εμφάνιση των εφημερίδων. Όπως τις ξέρουμε, θα καταργηθούν, θα μοιάζουν πλέον με περιοδικά. Θα πρέπει όμως να είναι ΚΑΛΑ περιοδικά, για τη βιβλιοθήκη, με ύλη διαχρονικής αξίας. Οι εφημερίδες (δηλαδή τα περιοδικά) του μέλλοντος ΔΕΝ θα γράφονται από δημοσιογράφους, αλλ’ από συγγραφείς. Το κοινό θα ενδιαφέρουν πολύ οι καθημερινές ιστορίες, που όμως δεν θα τις γράφει όποιος κι όποιος, αλλά ΕΠΩΝΥΜΑ εκείνος που (ασκούμενος κι επενδύοντας σε χρόνο) θα χαρακτηρίζεται από ευρυμάθεια, οξύνοια, απλότητα, χιούμορ, κυρίως όμως από την προσήλωσή του στο να μην υποκαθιστά τη νοημοσύνη του αναγνώστη, αλλά να ενεργοποιεί συλλογικά τον ατομικό του κόσμο.
