Πώς γινόταν το προξενιό

proxeneio

Οι τσιγγάνοι κρατάνε ακόμα το γαμήλιο έθιμο του σεντονιού: Μετά την πρώτη νύχτα του γάμου η νύφη πρέπει να παρουσιάσει στην πεθερά της το σεντόνι του νυφικού κρεβατιού ματωμένο…

Παλιότερα το έθιμο αυτό δεν ήταν μόνο τσιγγάνικο, αλλά και βουκολικό. Βέβαια εγκαταλείφθηκε σήμερα από τον αστικοποιημένο πληθυσμό της χώρας, όμως η μνήμη του παραμένει και σε μερικά χωριά εμφανίζεται πού και πού.

Δεν ήταν μόνο το σεντόνι… Ούτε μόνο η προίκα και τα προικοσύμφωνα, η αγοραπωλησία των γυναικών… Η προβιομηχανική Ελλάδα ζούσε ακόμα στον Μεσαίωνα. Όχι πολύ μακριά από σήμερα. Από τη δεκαετία του ’60 και πίσω.

Τα συνοικέσια τα οργάνωνε η προξενήτρα.

Ήταν, λέει, μια προξενήτρα στην ορεινή Αιτωλία που, όταν της έκαναν λόγο για κάποιον που έψαχνε μια καλή γυναίκα, ρωτούσε:

– Φουμέρν’ καπνό;

Δηλαδή: Καπνίζει στριφτό τσιγάρο ή τσιμπούκι;

Αυτό ήταν το κριτήριο πάνω στο οποίο βάσιζε το οπλοστάσιό της για να πάει στο σπίτι της νύφης και να κάνει το προξενιό. Αν ο γαμπρός δεν φούμαρε καπνό, η προξενήτρα δεν αναλάμβανε την αποστολή…

Όλα όμως αυτά ωχριούν μπροστά στην Διονυσιακή και άγραφη ακόμα πληροφορία που διηγούνταν οι παλιοί:

Στη συνάντηση των συμπέθερων, παρουσία της προξενήτρας, γίνονταν οι συμφωνίες για την προίκα. Κι όταν μετά από σκληρή διαπραγμάτευση είχαν όλα κανονιστεί, έμενε το τελευταίο: Τι λένε οι μελλόνυμφοι; Θέλει ο ένας τον άλλο;

Και τι έκαναν, νομίζεις; Έστελναν σε ένα δωμάτιο το γαμπρό και τη νύφη (που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν είχαν δικαίωμα να πουν ούτε λέξη) για ν’ αποφασίσουν αν ήθελε ο ένας τον άλλο. Πώς;

Ξεβρακωνόταν ο άνδρας κι έδειχνε στη γυναίκα την… περιουσία του. Το ίδιο έκανε κι η γυναίκα. Ξεβρακωνόταν κι έδειχνε στον άνδρα την… περιουσία της. Μετά, ρώταγε ο ένας τον άλλο:

– Σ’ αρέσει;

– Ναι. Εσένα;

– Ναι. Κι εμένα μ’ αρέσει…

Αν δεν υπήρχε αντίρρηση ούτε από τον ένα, ούτε από τον άλλο, έβγαιναν από το δωμάτιο κι ανακοίνωναν την κοινή πλέον απόφασή τους: Ναι. Ή όχι.

Έτσι που λες…

Αυτή ήταν η Ελλάδα ή, αν θέλεις, αυτός ήταν ο αγροτικός πληθυσμός της Ελλάδας μέχρι πριν από λίγες μόλις δεκαετίες. Ξεφτίδια της νοοτροπίας εκείνης θα τα συναντήσεις ακόμα σήμερα στα χωριά αναμεμιγμένα παράταιρα με τα πρότυπα Τουρκικών τηλεοπτικών σειρών… Η διαδρομή από την εποχή εκείνη μέχρι τη σημερινή, η ανατροπή αυτής της πολιτισμικής καθυστέρησης είναι τεράστια, κι έγινε στο χρόνο μίας μόνο γενιάς. Μεγάλο πράμα! Όλως τυχαίως αυτή η γενιά είναι η λεγόμενη «γενιά του Πολυτεχνείου». Η οποία δεν αποτελείται βεβαίως από τους λίγους εκείνους που εξαργύρωσαν τα γεγονότα του 1973, καθώς λένε, αλλά από τη βουβή πλειοψηφία του λαού που κατηγορείται σήμερα ως ένοχη για την οικονομική κρίση του 2010…

Δεν είναι μόνο η αδικία. Είναι ότι η σημερινή γενιά δεν θα βγάλει τα σωστά συμπεράσματα, επομένως θα οικοδομήσει σε λάθος θεμέλια το δικό της μέλλον…

Νόρα Καρατσικάκη - Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος