Όταν τα Αρχαία γίνονται «παιχνίδι»: Η εκμάθηση σε παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες

Ο όρος «Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες» αναφέρεται σε μία ξεχωριστή κατηγορία προβλημάτων που σχετίζονται με τη μάθηση και πιο συγκεκριμένα με την επεξεργασία του γραπτού λόγου.

Εκφράζονται με την έντονη και επίμονη δυσκολία του μαθητή να αποκτήσει τις ικανότητες ανάγνωσης, ορθογραφημένης γραφής καθώς και τη μαθηματική δεξιότητα, σε βαθμό ανάλογο της χρονολογικής ηλικίας του, της νοημοσύνης του και την εκπαίδευσης που έχει λάβει, ενώ παρατηρούνται και αρκετές δυσκολίες που αφορούν τη μνήμη.

Πώς όμως πρέπει να αντιμετωπιστούν οι μαθησιακές αυτές δυσκολίες αναφορικά με τους σχολικούς χώρους; Αναγκαία και απαραίτητη κρίνεται η ένταξη των μαθητών αυτών σε όλες τις μορφές της, χωρική, κοινωνική, λειτουργική και συμπεριφορική, στα πλαίσια ενός υγιούς σχολικού περιβάλλοντος.

Βέβαια το μάθημα που δημιουργεί πολλαπλά εμπόδια τόσο στους μαθητές όσο και στους εκπαιδευτικούς είναι τα Αρχαία Ελληνικά. Η πρώτη επαφή των μαθητών στην Ά Γυμνασίου με το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας είναι συχνά μονότονη και αρνητική, καθώς αυτό διεξάγεται τις περισσότερες φορές με τέτοιο τρόπο που το καθιστά αδιάφορο. Πόσο μάλλον για ένα παιδί με ειδικές μαθησιακές ανάγκες όπως δυσλεξία, δυσαναγνωσία ή διάσπαση προσοχής. Για την αποτελεσματικότερη διδασκαλία του επίπονου για τους μαθητές αυτού μαθήματος, εκτός από το βιβλίο και τα εποπτικά μέσα που συχνά χρησιμοποιούνται, η φαντασία και η εφευρετικότητα του εκπαιδευτικού θα μπορούσαν να συμβάλλουν καταλυτικά προς την κατεύθυνση της αισθητοποίησης.

Για παράδειγμα, ένα σκίτσο ή ένα διάγραμμα στον πίνακα, εικόνες, φωτογραφικές και ζωγραφικές απεικονίσεις αναμφίβολα κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον των μαθητών και έχουν ορατά πιο θετικά αποτελέσματα από μια στείρα και τυπική ακολουθία της ύλης του βιβλίου. Με βάση μελέτες σε εφαρμοσμένες πρακτικές, η αντιστοίχιση επίσης αποσπασμάτων ή φράσεων του κειμένου με πίνακες ή αγγεία που έχουν την ίδια θεματική αλλά και η χρήση εφαρμογών ηλεκτρονικού υπολογιστή, προσφιλούς εργαλείου των παιδιών αυτής της ηλικίας συμβάλλουν αποφασιστικά στο «ξύπνημα» του ενδιαφέροντος για τα Αρχαία. Μια μίξη ήχου, εικόνας, λόγου, χρώματος και κίνησης που οδηγεί στη δημιουργία ενός «εκπαιδευτικού λογισμικού» είναι ικανή να αφυπνίσει αλλά και να διατηρήσει την προσοχή των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.

Σημαντικό είναι να αφιερώνεται σε κάθε μάθημα χρόνος για υπενθύμιση των προηγούμενων αλλά και σύνδεση με τη νέα γνώση, πάντα, με τη βοήθεια ενός προσαρμοσμένου και πρωτότυπου υλικού, ικανού να κεντρίσει την περιέργεια και το ενδιαφέρον των μαθητών για το μάθημα των Αρχαίων. Επιπρόσθετα, ο επιμερισμός της ύλης και τα φύλλα εργασίας, αποτυπωμένα με μεγάλα γράμματα, αριθμούς, σύμβολα, χρώματα και εμπλουτισμένα με ασκήσεις, όπως σταυρόλεξα, ακροστιχίδες και συμπλήρωση κενών βοηθούν δημιουργικά το παιδί να συνεργαστεί και τελικά να προσπαθήσει για το καλύτερο.

Όπως είναι άλλωστε γνωστό, η γλώσσα των προγόνων μας αντικειμενικά αποτελεί «βουνό» για όλους τους μαθητές, πόσο μάλλον γι αυτούς που αντιμετωπίζουν μαθησιακά προβλήματα που φυσικά δυσχεραίνουν μέχρι ένα βαθμό την πλήρη αφομοίωσή της. Ωστόσο, οι βασικές δυσκολίες των μαθητών αυτών αναφορικά με τα Αρχαία εμφανίζονται στο γεγονός ότι έχουν παρόμοια προβλήματα και στο συντακτικό και τη γραμματική των Νέων Ελληνικών. Για το λόγο αυτό ο εκάστοτε καθηγητής πρέπει να σιγουρευτεί ότι οι μαθητές κατέχουν τη δομή της γλώσσας πρώτα από όλα στη σύγχρονη ομιλούμενη. Αναντίρρητα, οι φιλόλογοι οφείλουν σταδιακά να εξοικειώσουν τα παιδιά αυτά με το πολυτονικό σύστημα, τη μετάφραση του κειμένου, τη δοτική, ως «νεοεμφανισθείσα» πτώση αλλά και την αλλότρια κλίση των άρθρων, των ρημάτων και των ουσιαστικών.

Αν και τα προβλήματα φαντάζουν πολλά, δεν είναι ωστόσο απροσπέλαστα. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να μάθουν Αρχαία, θέτοντας κάθε φορά μικρούς και υλοποιήσιμους στόχους και αλλάζοντας τη φορτική και βαρετή πεπατημένη της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών σε ένα διασκεδαστικό και διαδραστικό «παιχνίδι».

Με επιμονή, υπομονή, συχνή επανάληψη και με τη χρήση καινοτόμου εκπαιδευτικού υλικού και άπλετης φαντασίας οι εκπαιδευτικοί είναι σε θέση να προσφέρουν απλόχερα τον μαγευτικό κόσμο της αρχαιότητας μέσα από γραμματειακά κείμενα στους μαθησιακά πιο αδύναμους μαθητές τους. Με συνοδοιπόρο-σύμμαχο το χρόνο και όχι εχθρό, οι κάθε είδους ανασταλτικές δυσχέρειες των παιδιών περιορίζονται, με αποτέλεσμα η προσπάθεια να ανταμείβεται με τις αλματώδεις επιτυχίες των παιδιών αυτών.

Χρήσιμοι σύνδεσμοι:

http://earthlab.uoi.gr/hyperdomi/downloads.php

http://www.e-yliko.gr/htmls/amea/amea_yliko.aspx

Μαρία Αδ. Κωνσταντίνου

Νόρα Καρατσικάκη - Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος