Σήμερα θα ήθελα να ξεφύγω λίγο από τα συνηθισμένα και να αναφερθώ σε κάτι πολύ μακριά από το Ελληνικό ποδόσφαιρο. Πριν από λίγες μέρες (στις 20 Σεπτεμβρίου συγκεκριμένα) έκλεισαν οκτώ χρόνια από τότε που απεβίωσε ο εκκεντρικότερος προπονητής, στην ιστορία του παγκόσμιου ποδοσφαίρου. Ένας προπονητής που αν ζούσε και ήταν ενεργός ακόμη και σήμερα, θα ανάγκαζε τον Ζοζέ Μουρίνιο να αισθάνεται ως ένας ακόμη φυσιολογικός προπονητής. Ο λόγος; Μα φυσικά για τον Μπράιαν Κλαφ…
Για όσους τυχόν δεν τον γνωρίζουν ή δεν έχουν ακούσει ποτέ κάτι για τον θρύλο του Μπράιαν Κλαφ, πρόκειται για έναν προπονητή που αναλάμβανε ομάδες χαμηλότερων κατηφοριών και όχι απλά κέρδιζε ανόδους, αλλά τις μεταμόρφωνε κυριολεκτικά σε ότι καλύτερο διέθετε το Αγγλικό ποδόσφαιρο εκείνη την εποχή. Αποκορύφωμα, η κατάκτηση των δύο συνεχόμενων Κυπέλλων Πρωταθλητριών (Τσάμπιονς Λιγκ) που κέρδισε ως προπονητής της Νόττινχαμ Φόρεστ, τις περιόδους 1978-79 και 1979-80. Ας τα πάρουμε όμως με την σειρά…
Τα πρώτα βήματα
Ο Κλαφ γεννήθηκε στις 21 Μαρτίου 1935 στο Μίντλεσμπρο. Ξεκίνησε την ποδοσφαιρική του καριέρα στις ακαδημίες του ομώνυμου συλλόγου, ενώ από το 1955 έως και το 1961, είχε 204 γκολ σε 222 αγώνες πρωταθλήματος με την μεγάλη ομάδα. Η σχέση του με τους συμπαίκτες του δεν ήταν ποτέ καλή, καθώς είχε φτάσει στο σημείο να τους ρωτήσει ειρωνικά μετά από μία ισοπαλία 6-6 απέναντι στην Τσάρλτον: «Πόσα γκολ πρέπει να βάλουμε για να κερδίσουμε ένα παιγνίδι»; Στη συνέχεια, τους κατηγόρησε δημόσια για στοιχηματισμό ενάντια στην ομάδα και πως επίτηδες δεχόντουσαν τόσα τέρματα.
Τον Ιούλιο του 1961, μεταγράφηκε στην μεγάλη αντίπαλο της Μίντλεσμπρο, που δεν είναι άλλη από την Σάντερλαντ. Εκεί πέτυχε 63 γκολ σε 74 αγώνες πρωταθλήματος μέχρι και την περίοδο 1963-64, όταν αναγκάστηκε να σταματήσει το ποδόσφαιρο στην νεαρή ηλικία των 29 ετών, λόγω ρήξης χιαστών. Ένας τραυματισμός που εκείνη την εποχή, τελείωνε την καριέρα ενός ποδοσφαιριστή… Με όλα αυτά τα τέρματα που πέτυχε με την φανέλα της Μίντλεσμπρο και της Σάντερλαντ, ο Κλαφ είναι ακόμα και σήμερα ένας από τους κορυφαίους σκόρερ όλων τον κατηγοριών στο νησί. Επίσης, έχει τον υψηλότερο μέσο όρο σκοραρίσματος ανά αγώνα, 0.916 γκολ ανά ματς (δηλαδή ματς και γκολ ουσιαστικά) στο Αγγλικό ποδόσφαιρο, ενώ έρχεται δεύτερος αν προσθέσουμε και το Σκοτσέζικο.
Αξίζει να σημειωθεί πως όσο αγωνιζόταν στην Μίντλεσμπρο, φόρεσε και την φανέλα της Εθνικής Αγγλίας δύο φορές. Αρχικά κόντρα στην Ουαλία στις 17 Οκτωβρίου 1959, ενώ τελευταία φορά αγωνίστηκε με το εθνόσημο απέναντι στη Σουηδία, στις 28 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, χωρίς όμως να πετύχει κάποιο τέρμα.
Οι πρώτες επιτυχίες στους πάγκους
Το 1965 και ενώ ο Κλαφ ήταν προπονητής των ακαδημιών της Σάντερλαντ, έφτασε στα χέρια του η πρόταση της Χάρτλπουλ (ομάδα τότε της τέταρτης κατηγορίας) για να αναλάβει ως πρώτος προπονητής. Την πρόταση αυτή την έκανε δεκτή, αφού μίλησε με τον φίλο και πρώην συμπαίκτη του (συγκεκριμένα πρώην τερματοφύλακα) στην Μίντλεσμπρο Πήτερ Τέιλορ, έτσι ώστε να τον έχει ως βοηθό προπονητή και κάπως έτσι, ξεκίνησε μία συνεργασία δεκαετιών και πολλών επιτυχιών.
Τον Μάιο του 1967, ο Κλαφ ανέλαβε την Ντέρμπι Κάουντι στην δεύτερη κατηγορία του νησιού. Την πρώτη του χρονιά στο τιμόνι των «κριών», τερμάτισε μία θέση πιο κάτω από την προηγούμενη, όμως την περίοδο 1968-69 έκανε την διαφορά. Η Ντέρμπι έκανε την έκπληξη και κατέκτησε το πρωτάθλημα, επιστρέφοντας στην μεγάλη κατηγορία μετά από δέκα και πλέον χρόνια, κάνοντας ένα σερί 22 αγώνων χωρίς ήττα.
Μέχρι το 1973, όταν και παραιτήθηκε από την τεχνική ηγεσία των «κριών», ο Κλαφ κατάφερε να κερδίσει το πρώτο πρωτάθλημα Αγγλίας στα 88 χρόνια ιστορίας του συλλόγου μέχρι τότε. Επίσης, κατάφερε να φτάσει την Ντέρμπι στα ημιτελικά του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, όταν και αποκλείστηκε από την Γιουβέντους με σκορ 3-1 τον Απρίλιο του 1973. Μετά το τέλος της αναμέτρησης, αρνήθηκε να μιλήσει στον Ιταλικό τύπο λέγοντας χαρακτηριστικά «Δεν μιλάω σε κλέφτες», ενώ δεν παρέλειψε να αφήσει υπονοούμενα και για την στάση της Ιταλίας στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο!
Αυτές βέβαια δεν ήταν και οι μοναδικές προκλητικές δηλώσεις, που καθιστούν τον Κλαφ ως τον εκκεντρικότερο προπονητή όλων των εποχών. Παλιότερα, είχε αναφερθεί και στους φίλους της Ντέρμπι, μετά την λήξη ενός αγώνα κόντρα στην Λίβερπουλ (2-1 υπέρ της Ντέρμπι) λέγοντας χαρακτηριστικά «Άρχισαν να τραγουδούν προς το τέλος της αναμέτρησης και ενώ εμείς κερδίζαμε. Θέλω να τους ακούω και όταν χάνουμε. Είναι ντροπιαστικοί» και παρόλα αυτά, αυτοί συνέχισαν να τον λατρεύουν…
Μετά την παραίτησή του από την Κάουντι, ανέλαβε την Μπράιτον & Χοβ Άλμπιον για μόνο 8 μήνες, όταν και ήρθε η πρόταση από την Λιντς Γιουνάιτεντ τον Ιούλιο του 1974, που τότε μεσουρανούσε στο Αγγλικό ποδόσφαιρο. Η πρόταση αυτή ήταν μία μεγάλη έκπληξη, καθώς ο Κλαφ πριν από λίγο καιρό είχε κριτικάρει έντονα τόσο τον προκάτοχό του Ντον Ρέβι, αλλά και αρκετά από τα μεγάλα ονόματα της ομάδας. Για τον Ρέβι είχε πει πως θα έπρεπε να του επιβληθεί πρόστιμο που ενθαρρύνει την αντιαθλητική συμπεριφορά τον παικτών του, αλλά και πως η Λιντς θα έπρεπε να υποβιβαστεί στην δεύτερη κατηγορία, ενώ είχε αποκαλέσει τους ποδοσφαιριστές της ως βρόμικους κλέφτες!
Ως αποτέλεσμα, αυτοί ποτέ δεν τα έδωσαν όλα εντός αγωνιστικού χώρου για εκείνον και σε έξι αγώνες είχε μόνο μία νίκη με τα «παγόνια». Αυτό οδήγησε και στην απομάκρυνσή του από τον πάγκο της ομάδας, έπειτα από μόλις 44 μέρες από την πρόσληψή του, κάτι που τον κάνει μέχρι και σήμερα τον πιο αποτυχημένο προπονητή που έκατσε ποτέ στον πάγκο της Λιντς.
Τον Ιανουάριο του 1975 και ενώ όλα έδειχναν πως πολύ δύσκολα θα επέστρεφε στους πάγκους, μετά από μία τόσο μεγάλη αποτυχία, ήρθε η πρόταση μίας μικρής ομάδας της δεύτερης κατηγορίας. Μίας ομάδας που έμελε να είναι και αυτή, στην οποία θα παρέμενε για τα επόμενα 18 χρόνια της καριέρας του, μέχρι να σταματήσει την ενασχόλησή του με την προπονητική. Ποια ήταν αυτή η μικρή ομάδα; Μα φυσικά η Νόττινχαμ Φόρεστ!
The greatest manager England never had…
Ο Κλαφ μεγαλούργησε στον πάγκο της Φόρεστ. Την ανέλαβε ως 13η στην βαθμολογία της δεύτερης κατηγορίας και όχι μόνο κέρδισε την άνοδο, αλλά κατέκτησε και το μοναδικό Πρωτάθλημα Αγγλίας στην ιστορία των κόκκινων, την περίοδο 1977-78. Επίσης, κατέκτησε τα μοναδικά (4) Κύπελλα Αγγλίας (League Cup και όχι FA Cup) που έχει κατακτήσει η Φόρεστ, τις χρονιές 1978,1979,1989 και 1990.
Το πραγματικό θαύμα όμως που πέτυχε ο Μπράιαν Κλαφ, όσο βρέθηκε στον πάγκο των κόκκινων, ήταν η κατάκτηση των δύο συνεχόμενων Κυπέλλων Πρωταθλητριών, τις περιόδους 1978-79 και 1979-80. Η Νόττινχαμ Φόρεστ, είναι ακόμα και σήμερα η μοναδική ομάδα της Ευρώπης, που έχει κατακτήσει περισσότερα Πρωταθλητριών, παρά εγχώρια πρωταθλήματα. Δυστυχώς, ο Κλαφ παραιτήθηκε το 1993, καθώς μετά από την πώληση ποδοσφαιριστών όπως ο Τέντι Σέρινχαμ, αλλά και τον εθισμό του στο αλκοόλ, η Φόρεστ αποδυναμώθηκε αρκετά και υποβιβάστηκε έπειτα από 16 ολόκληρα χρόνια στην μεγάλη κατηγορία.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο Κλαφ προσπάθησε αρκετές φορές κατά το παρελθόν να αναλάβει τα ηνία της Εθνικής Αγγλίας και δεν ήταν λίγες οι φορές που έκανε ο ίδιος αίτηση, όταν η ομοσπονδία έψαχνε για νέο προπονητή. Τελικά, ποτέ δεν προσελήφθη και έτσι οι Άγγλοι αναφέρονται σε αυτόν ως “The greatest manager England never had…”, που πάει να πει «Ο σπουδαιότερος προπονητής που δεν είχε ποτέ η Αγγλία».
Τελικά, ο Κλαφ νικήθηκε από τον καρκίνο στις 20 Σεπτεμβρίου 2004, σε ηλικία 69 ετών. Το πέρασμά του από την Ντέρμπι αλλά και οι 44 μέρες που έκατσε στον πάγκο της Λιντς, έγιναν βιβλίο με το όνομα “The Damned United”, το οποίο κινηματογραφήθηκε για την δημιουργία της ομώνυμης ταινίας, που κυκλοφόρησε το 2009. Δεν ξέρω για το βιβλίο, καθώς δεν νομίζω να κυκλοφόρησε ποτέ στην Ελλάδα, όμως θα πρότεινα σε όλους τους ποδοσφαιρόφιλους και ειδικά όσους ασχολούνται με το Ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, να ψάξουν για την ταινία. Πιστεύω πως αξίζει τον κόπο…
