Γράφει η Φωτεινή Σκόνδρα
Καλοκαιρινό απομεσήμερο σε γνωστό και κοσμοπολίτικο νησί του Αργοσαρωνικού. Το θερμόμετρο άγγιζε τους 40ο C και η άπνοια καθιστούσε την κατάσταση ακόμη πιο αφόρητη. Συνηθισμένη εικόνα κατά μήκος της παραλίας σε όλα τα νησιά και τις παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας μας: ταβέρνες, εστιατόρια και cafés στη σειρά, ικανά να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες όλων, Ελλήνων και αλλοδαπών επισκεπτών. Τακτική προσέλκυσης του «πελάτη» αποτελεί η διαφήμιση της ποιότητας και της ιδιαιτερότητας του κάθε εστιατορίου από τον ιδιοκτήτη ή από νεαρούς υπαλλήλους, οι οποίοι καθήμενοι σε περίοπτη θέση μπροστά από τα τραπεζάκια, προσεγγίζουν με «μαεστρία» τους διερχόμενους. Επιχειρηματική τακτική, τσεκαρισμένο το μοντέλο προσέγγισης.
Παρέα νέων Ελλήνων κρίνει, συνδιαλέγεται, αποφασίζει. Κάθεται. Παραγγέλνει. Το ελληνικό ταπεραμέντο ξεχειλίζει. Φωνές, γέλια, πειράγματα. Δίπλα μια ομάδα αντίστοιχων αλλοδαπών τουριστών, κάνει το ίδιο. Μιλούν αγγλικά. Παραγγέλνουν σαλάτες και ορεκτικά, δείγμα της διατροφικής τους κουλτούρας. Από την άλλη, οι Έλληνες αρέσκονται στην ωραία κουζίνα, απολαμβάνουν τις ωραίες στιγμές και τις μικρές καλοκαιρινές αποδράσεις του Σαββατοκύριακου. Το γεύμα τους πλούσιο και το τραπέζι γεμάτο με κάθε είδους φαγητά, ψάρια, πιάτα ημέρας, γεύσεις από τη σχάρα. Ο λογαριασμός προφανώς αντίστοιχος.
Το τέλος όμως αυτού του καλοκαιρινού γεύματος προκαλεί αίσθηση και προβληματισμό. Και οι δύο παρέες πληρώνουν και ετοιμάζονται να φύγουν. Ο ιδιοκτήτης όμως, έκρινε ότι μόνο η μία ομάδα, αυτή των ξένων τουριστών «δικαιούνταν» επιδόρπιο κέρασμα. Έτσι, η μία ομάδα απήλαυσε δροσερά καλοκαιρινά φρούτα, ενώ η άλλη ξεκίνησε ένα κύκλο συζητήσεων περί επιχειρηματικότητας και ξενομανίας των Ελλήνων. Η συζήτηση πυροδοτήθηκε ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της βόλτας κατά μήκος της παραλία.
Κοινή άποψη της πλειονότητας των Ελλήνων αποτελεί ότι ο τουρισμός και η ανάπτυξη στηρίζεται, κατά κύριο λόγο, στους ξένους. Όλη η προσπάθεια, λοιπόν, από το πιο απλό μέχρι το πιο σύνθετο, στρέφεται προς αυτή την κατεύθυνση, την προσέλκυση και την ικανοποίηση των ξένων. Ωστόσο, το παράδοξο του παραδείγματος που μόλις εκτέθηκε είναι ότι οι Έλληνες πραγματικά «έκαναν τζίρο» και στήριξαν την οικονομία αφήνοντας ικανό ποσό στο εν λόγω εστιατόριο, οι οποίοι πιθανώς να είχαν στερηθεί άλλα πράγματα για να το κάνουν. Και το «έπαθλο», αν μπορεί να χαρακτηρισθεί έτσι το κέρασμα, δόθηκε μόνο στην άλλη παρέα.
Προσωπική άποψη, και άποψη της παρέας που βίωσε το συμβάν, είναι ότι η πράξη αυτή είναι τουλάχιστον αντιεπαγγελματική, αντιεπιχειρηματική και δείγμα των συμπλεγμάτων κατωτερότητας και ξενομανίας που διακατέχουν τους Έλληνες από την αρχή της ιστορίας τους. Είναι επιβεβλημένο να προσπαθούμε να «ανοίξουμε» ορίζοντες προς το εξωτερικό, να προβάλλουμε τα δυνατά μας σημεία, να προσελκύσουμε ξένους, όχι μόνο σε επίπεδο τουρισμού, αλλά και σε επίπεδο επιχειρήσεων και επενδύσεων. Ωστόσο, είναι άσχημο να απαξιώνουμε και το δικό μας δυναμικό, το μέσο Έλληνα, ο οποίος, με τα μέσα που διαθέτει, είτε χρηματικά, είτε οποιαδήποτε άλλα, μπορεί να συνδράμει στην ανάπτυξη του τόπου. Είναι λάθος να πιστεύουμε και να στηριζόμαστε μόνο στη βοήθεια των ξένων σε όλους τους τομείς. Είναι λάθος να σεβόμαστε ουσιαστικά μόνο εκείνους, παραβλέποντας και τη διακίνηση του δικού μας του ελληνικού χρήματος, μη σεβόμενοι τον «Έλληνα πελάτη».
Η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, άλλωστε, επιβάλλει γενικότερη αναθεώρηση νοοτροπιών και κεκτημένων συμπεριφορών. Επιβάλλει τροποποίηση της σκέψης και ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας σε όλους τους τομείς, γνήσια, ομοιόμορφα, και σαφώς όχι μονοδιάστατα. Μια αλλαγή πλεύσης ουσιαστική και βαθειά.
Καλοκαίρι προ των πυλών.
Μικρό και απλό παράδειγμα, μεγάλη συζήτηση, ισχυρές έννοιες. Επιχειρηματικότητα, τουρισμός, χρήμα, αυτόχθονες, αλλοδαποί. Θα επιφέρει, άραγε, η κρίση που μαστίζει όλο και πιο έντονα τη χώρα μας, την περιπόθητη αλλαγή, αρχής γενομένης από τον τουρισμό του καλοκαιριού;
Ας περιμένουμε…
Φωτεινή Σκόνδρα
