Warning: chmod(): Operation not permitted in /home/545817.cloudwaysapps.com/bqgtemsqzq/public_html/wp-admin/includes/class-wp-filesystem-direct.php on line 173
Η αλληγορική δύναμη της «Πολιτείας των Λουλουδιών» του Παντελή Φλωρόπουλου - AgrinioVOICE.gr

Η αλληγορική δύναμη της «Πολιτείας των Λουλουδιών» του Παντελή Φλωρόπουλου

ΚΕΙΜΕΝΟ: Μαρία Κωνσταντίνου

Διαβάζοντας για πρώτη φορά το τρυφερό παραμύθι του κ. Παντελή, αντιλήφθηκα το λόγο για τον οποίο το έργο αυτό στάθηκε καθοριστικής σημασίας για το δημιουργό του όλα αυτά τα χρόνια, καθώς όποιος γνωρίζει τον κ. Παντελή, ως συγγραφέα και κυρίως ως άνθρωπο, αμέσως καταλαβαίνει τη διαχρονική του πίστη σε εξαιρετικά και υψηλά ιδανικά. Ομολογώ πως την «Πολιτεία των Λουλουδιών» δεν τη διάβασα μόνο μια φορά. Και πως μπορείς άλλωστε να αφήσεις από τα χέρια σου όλα αυτά τα μεστά νοήματα που όλοι εμείς οι άνθρωποι τείνουμε να ξεχάσουμε, ζώντας σε μια αλλοτριωμένη και σκληρή κοινωνία;

Παρά το γεγονός πως η πρώτη συγγραφή του έργου έγινε στα 1980, σήμερα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Οι απαράμιλλης ομορφιάς ηθικοπλαστικοί μύθοι που πλησιάζουν τις αρχετυπικές μορφές των αρχαιοελληνικών μύθων και των παραδοσιακών παραμυθιών προσφέρουν την «παραμυθία», την παρηγοριά που έχει να δώσει το γνήσιο παραμύθι σε όλους, όσοι ανεξαρτήτως ηλικίας κρύβουν μέσα τους ένα παντοτινό παιδί. Πρόκειται για μια φανταστική ουτοπία, η οποία με όχημα τις ολοζώντανες και εκφραστικότατες εικόνες τονίζει τη σημασία και την αξία αρετών που τείνουν να εκλείψουν, όπως αυτές της φιλίας και της δοτικότητας. Και ολόκληρο αυτό το φωτεινό σύμπαν ανάγεται σε μια «όαση ελπίδας» μέσα σε μια ζοφερή πραγματικότητα μιας σκοτεινής κοινωνίας που παρακμάζει.

Ο μικρός ήρωας, ο Ζανέτος, ενσαρκώνει όλες τις επιθυμίες ενός παιδιού στο άνθος της ηλικίας του γεμάτο αθωότητα και τρυφερότητα. Ο πρωταγωνιστής είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη φύση και στην παιδική του καρδιά κυριαρχεί η υπέρμετρη και ανιδιοτελής αγάπη για όλα τα πλάσματα του δάσους που είναι οι αγαπημένοι του φίλοι και σύμβουλοι. Αναμφίβολα, το δάσος νοηματοδοτεί την ελευθερία και την ανέμελη ζωή σε μιαν άλλη ουτοπικά θελκτική διάσταση, στην οποία η διαβίωση στη φύση τείνει να γεμίζει τον άνθρωπο με μια ασίγαστη ζωοποιό δύναμη, μια αυτάρκεια και μια ακατανόητη πρωτόγονη μαγεία, όπως έχουν καθιερωθεί από τα αρχετυπικά λαϊκά παραμύθια.

Παρακολουθούμε το μικρό Ζανέτο να απολαμβάνει το μοναχικό παιχνίδι του και να μοιράζεται τις σκέψεις του και τους προβληματισμούς της παιδικής φαντασίας και της αθώας του ψυχής με τα ζώα, τα φύτα και τα πουλιά που αποτελούν την παρέα του στο βασίλειο του δάσους, σε έναν παραμυθικό κόσμο γεμάτο αγάπη και κατανόηση. Όπως ο γνωστός σε μας Μόγλης αλλά και ο Ταρζάν απολαμβάνουν τις απλόχερες ομορφιές της φύσης έτσι και ο Ζανέτος εκφράζει αμέριστα την ευαισθησία του και την προστατευτικότητά του απέναντι στους φίλους του που υπεραγαπά. Ωστόσο, δεν παύει να προβληματίζεται ακατάπαυστα για τις ανθρώπινες πράξεις και τις συνέπειές τους, τις περισσότερες φορές καταστροφικές για τη μητέρα φύση, στίβοντας το μυαλουδάκι του με απώτερο σκοπό να βρει τη λύση στο πρόβλημα αυτό. Πληθώρα παρομοιώσεων, ζωντανών διαλόγων και γλαφυρών μεταφορών πλαισιώνουν γλυκά τις θυμόσοφες και ορθολογιστικές απαντήσεις των ζώων στον ευσυνείδητο μικρό τους φίλο.
Βασικό μοτίβο του παραμυθιού είναι «ο κύκλος της ζωής» και η αέναη εξέλιξη των πάντων που τροφοδοτούνται από τη δύναμη της γνώσης, τη μόνη άφθαρτη αξία που μπορεί να οδηγήσει τον καθένα μας στο δικό του μονοπάτι της ζωής, στο δικό του προσωπικό κώδικα, έτσι ώστε να μην αφήσουμε την οπτασία και τα όνειρά μας να πετάξουν μακριά. Το δάσος, η σοφή τρυγόνα και ο κοσμογυρισμένος πελαργός είναι λίγοι μόνο από τους δασκάλους που με τα διδάγματά τους καλούνται να ξυπνήσουν την αρχετυπική γνώση που βρίσκεται σε λήθαργο και μόνο με τα απαραίτητα ερεθίσματα μπορεί να ξυπνήσει και να διαπρέψει, συμπαρασύροντας την αθέατη δύναμη της δημιουργίας και της αλλαγής. Τότε μόνο το παιδί μέσα μας δεν μεγαλώνει ποτέ!

Ο Ζανέτος μαθαίνει πολλά από τους φίλους του και ακόμα περισσότερα όταν φτάνει στην «Πολιτεία των Λουλουδιών», μια μαγική και ανεξερεύνητη γωνιά της γης, όπου απηχούνται ιδέες περί αθανασίας της ψυχής και δύναμης του νου. Μας θυμίζει την εικονοπλαστική δύναμη των πλατωνικών μύθων για τις άϋλες ιδέες και οπτασίες που γίνονται αντιληπτές και αποδεκτές όχι με την αίσθηση της όρασης, αλλά με τη διανοητική ισχύ της ψυχής και του νου. «Νοῦς ὁρᾷ καὶ νοῦς ἀκούει». Ο μικρός ήρωας ενσαρκώνει χαμένα ιδανικά μιας άλλης εποχής που χάνεται στα βάθη των αιώνων, τα οποία με τη βοήθεια του σοφού παππού-εκπροσώπου της προγονικής εμπειρίας και γνώσης και του φίλου πελαργού θα πάρουν και πάλι σάρκα και οστά, όταν ο Ζανέτος δημιουργήσει το δικό του μύθο και ολοκληρώσει το σκοπό του, περνώντας τόσο από τη διαφανή παιδική αθωότητα της «Πολιτείας των Λουλουδιών», όσο και από την ανηλεή σκληρότητα ενός κόσμου των μεγάλων.

Χωρίς αμφιβολία, η «Πολιτεία των Λουλουδιών» αντιπροσωπεύει το πέρασμα από την τρυφερή και ανέμελη παιδική ηλικία στον προσωπικό μύθο και τα ατομικά όνειρα, όλα στοιχειωμένα από την απειλητική κοινωνία που έχουν «χτίσει» οι ενήλικες. Πρόκειται δηλαδή για έναν μύθο ενηλικίωσης, την οποία ο ήρωάς μας βιώνει μέσω ενός ονείρου. Αυτό λοιπόν επαναφέροντας την «κυτταρική», αρχέγονη μνήμη οδηγεί το Ζανέτο από την ευτυχία και τη γαλήνη στον άπληστο και καταστροφικό κόσμο των «μεγάλων». Όπως οι διαβατήριες τελετές των αρχαίων Ελλήνων νοηματοδοτούσαν το πέρασμα στην ενήλικη πολιτεία, έτσι και το όνειρο του Ζανέτου του καταδεικνύει με τον πιο τραγικό τρόπο τα αρνητικά της επέμβασης του ανθρώπου στη φύση και κατ’επέκταση σε όλους τους τομείς που βασιλεύει η απληστία του και όχι η δημιουργική του δεινότητα που οδηγεί στην ωφέλεια.

Ουσιαστικά, το τρίπτυχο ψυχή-μνήμη-αλήθεια κυριαρχεί σε τούτο το μαγικό παραμύθι, του οποίου η πηγαία δύναμη αναπόδραστα μας συνδέει με τη μοναδική ίσως θάλασσα αισιοδοξίας σε ολόκληρη την ύπαρξή μας: την παιδική ηλικία. Άλλωστε «δεν ήρθαμε στη γη για να την κατακτήσουμε, ούτε ν’αλλάξουμε τον κόσμο, ήρθαμε να τον κατανοήσουμε».

Και κλείνω με μια αυτοαναφορική φράση του παραμυθά: «Μου έλεγες ότι… το δημιούργημα γίνεται δημιουργός. Όταν δημιουργείς κάτι και το δίνεις στον κόσμο αυτό παύει να είναι δικό σου… και, κάποτε, γυρίζει σ’ εσένα, όχι ως δικό σου δημιούργημα πια, αλλά ως δημιούργημα του κόσμου όλου. Και τότε γίνεται ο δημιουργός σου…Όπως γίνονται ιστορίες και παραμύθια οι αγωνίες των συγγραφέων…»

Μαρία Αδ. Κωνσταντίνου
Φιλόλογος

Νόρα Καρατσικάκη - Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος