Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ): Πως τον υπολογίζουμε και τι δείχνει;

Ο ΔΜΣ (ή Body Maas Index, BMI) υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος μας 2 φορές με το ύψος μας (σωματικό βάρος/ύψος2). Τοποθετείται στην εξίσωση το σωματικό βάρος σε κιλά και το ύψος σε μέτρα. Ο δείκτης αυτός χρησιμοποιείται για να αξιολογήσουμε αν το σωματικό μας βάρος είναι φυσιολογικό, δηλαδή υγιές, ή είμαστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι ή ακόμη και ελλιποβαρείς. Επιπροσθέτως, ο δείκτης αυτός μας βοηθάει στην αξιολόγηση του βαθμού κινδύνου εμφάνισης ασθενειών όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, υψηλή αρτηριακή πίεση, σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, χολολιθίαση, αναπνευστικά προβλήματα και ορισμένες μορφές καρκίνου. Όσο υψηλότερος ο ΔΜΣ τόσο υψηλότερος ο κίνδυνος εμφάνισης!

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO, 2004) η αξιολόγηση του σωματικού βάρους φαίνεται στον πίνακα 1. Οι τιμές που παρατίθενται είναι για τους ενήλικες, για τα παιδιά τα όρια διαφοροποιούνται (διαφορετικά για αγόρια, κορίτσια). Επίσης, τα όρια των τιμών γίνονται πιο ελαστικά όσο μεγαλώνουμε ηλικιακά, σχεδόν ανά δεκαετία, όπως παρατίθενται στον πίνακα 2! Επιπλέον, να επισημάνουμε ότι για τους άνδρες τα όρια είναι λίγο πιο ελαστικά, λόγω της υψηλότερης μυϊκής μάζας που διαθέτουν εκ φύσεως σε σύγκριση με τις γυναίκες (κυρίως αυτό ισχύει στους αθλούμενους ή αθλητές).

Πίνακας 1. (WHO, 2004)

Πίνακας 2. (Krause’s 11th edition)

Ιδανικά θέλουμε να έχουμε ένα σωματικό βάρος που να είναι μέσα στο φυσιολογικό εύρος τιμών για τον δείκτη μάζας σώματος (18.5-24,99 kg/m2), δηλαδή να έχουμε ένα υγιές βάρος. Φυσικά, πρέπει να τονίσουμε ότι για να είναι υγιές το βάρος μας πρέπει να έχουμε και υγιές ποσοστό λίπους. Δυστυχώς με τον ΔΜΣ δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε τη σύσταση σώματος (μυϊκή μάζα, λιπώδη μάζα). Για το λόγο αυτό τα όρια για το φυσιολογικό βάρος ενός αθλητή ή ενός άνδρα με υψηλή μυϊκή μάζα είναι πιο ελαστικά. Για παράδειγμα, όταν ένας αθλητής ή ένας άνδρας φαίνεται ότι είναι υπέρβαρος με τον ΔΜΣ αλλά το επιπλέον βάρος που διαθέτει είναι μυϊκή μάζα και όχι λίπος (δηλαδή έχει χαμηλό ποσοστό λίπους), δεν θα συστήναμε να χάσει βάρος. Περιορισμός στην αξιολόγηση του βάρους μας μέσω του ΔΜΣ συμβαίνει και στην περίπτωση που ένα άτομο έχει φυσιολογικό βάρος, επομένως και φυσιολογικό ΔΜΣ αλλά έχει υψηλό ποσοστό λίπους για τα κιλά του (συνήθως παρατηρείται σε γυναίκες)! Ακόμη, περιορισμός στην αξιολόγηση μέσω του ΔΜΣ μπορεί να παρατηρηθεί όταν ένα άτομο έχει χάσει μεγάλη ποσότητα μυϊκής μάζας αλλά παραμένει ή βρίσκεται σε φυσιολογικό βάρος σύμφωνα με το δείκτη (π.χ σε ηλικιωμένους ή σε άτομα που ακολούθησαν μη ισορροπημένη διατροφή για απώλεια βάρους ή σε άτομα που σταμάτησαν την υψηλή τους φυσική δραστηριότητα). Επομένως, για την αξιολόγηση σε αυτές τις περιπτώσεις θα σας βοηθήσει ο διαιτολόγος-διατροφολόγος σας σε συνδυασμό με μία λιπομέτρηση που αξιολογεί το ποσοστό του λίπους και της μυϊκής μάζας!

Τέλος, να αναφέρουμε ότι δεν υπάρχει μία ιδανική τιμή ΔΜΣ, που φυσικά να βρίσκεται στο φυσιολογικό εύρος: 18.5-24,99 kg/m2 και η οποία να είναι ίδια για όλα τα άτομα! Στην κλινική πρακτική μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εύρεση του ιδανικού βάρους η τιμή 22, δηλαδή ο μέσος, όμως στην πράξη το ιδανικό βάρος και η ιδανική τιμή ΔΜΣ είναι εξατομικευμένη, μοναδική και διαφορετική για το κάθε άτομο! Να επισημάνουμε ότι αυτή η τιμή μπορεί να είναι διαφορετική ανά τα χρόνια και για το ίδιο το άτομο (λόγω μεγαλύτερης ηλικίας, κατάσταση της υγείας). Γι αυτό η ιδανική τιμή ΔΜΣ είναι αυτή που δίνει ένα βάρος που μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα με τον εαυτό μας και που μπορούμε να διατηρήσουμε, χωρίς να έχουμε συνεχείς αυξομειώσεις. Ένας επιστήμονας διαιτολόγος-διατροφολόγος θα σας βοηθήσει στην αξιολόγηση αυτή!